Του Νίκου Τιμοθέου
Ομιλία που έγινε στις 3 Οκτωβρίου 2017 στον Διαλεκτικό Όμιλο – Δείπνος και Λόγος

 Αγαπητοί μου,

Διερωτόμαστε σήμερα:

• Τι τρέχει στον τόπο μας;
• Είμαστε ευτυχισμένοι ή δυστυχισμένοι;
• Πάμε προς το καλύτερο ή προς το χειρότερο;
• Νιώθουμε, ως πολίτες, κύριοι του εαυτού μας ή απελπιστικά αδύναμοι;

Ας σταχυολογήσουμε λίγα χαρακτηριστικά της ζωής του τόπου από την ανεξαρτησία μέχρι σήμερα:

Τα θετικά

• Βελτίωση του βιοτικού επιπέδου, ως κατά κεφαλή εισοδήματος, κατοικίας, αυτοκινήτου, διακοπών, κοκ.
• Βελτίωση του επιπέδου πανεπιστημιακής μόρφωσης, ως εξειδικευμένης μόρφωσης, εντός και εκτός Κύπρου
• Βελτίωση του δημοκρατικού καθεστώτος, ως ελευθερίας επιλογής κόμματος
• Ένταξη στην ΕΕ

 Τα αρνητικά

Εθνική απώλεια

• Από έλεγχο ολόκληρης της επικράτειας στην απώλεια ελέγχου του 37%
• Από ισχυρή διαπραγματευτική θέση σε θέση αδυναμίας
• Ίσως βρισκόμαστε πλησιέστερα στη διχοτόμηση από ποτέ;

  Διαφθορά με τη μορφή του ρουσφετιού:

• Πελατειακή εργοδότηση στον δημόσιο τομέα από το 1960
• Χαριστικές πολεοδομικές χαλαρώσεις

  Διαφθορά με τη μορφή οικονομικής απάτης και εκμετάλλευσης εξουσίας

• Εκμετάλλευση διακριτικής εξουσίας από δημόσιους αξιωματούχους
• Εκμετάλλευση εξουσίας από ανώτατους ιδιωτικούς υπαλλήλους
• Χρηματισμός δημόσιων αξιωματούχων από ιδιωτικές εταιρείες

  Δημόσια εκπαίδευση

• Συγκριτικά πολύ κακή
• Ανύπαρκτη δωρεάν εκπαίδευση

  Δημόσια ιατροφαρμακευτική περίθαλψη

• Από το κακό στο χειρότερο
• Ανύπαρκτο ακόμη ΓΕΣΥ. Ποια ποιότητα θα έχει όταν δραστηριοποιηθεί;

  «Μόρφωση»

• Εξειδίκευση στο ανώτατο επίπεδο, αλλ’ όχι στο χειρωνακτικό
• ‘Έλλειψη πραγματικής μόρφωσης με την έννοια της κουλτούρας!
• Σε κάποιες συμπεριφορές επικράτηση του νόμου της ζούγκλας, όπως, για παράδειγμα, στην οδήγηση, στο γήπεδο, στις ακαθαρσίες και το κάπνισμα σε δημόσιους χώρους!
• Απληστία & Φούσκες
• Χρηματιστηρίου
• Ακινήτων
• Επιτοκίων
• Υπερπολυτέλεια 

• Υπερκατανάλωση αντί παραγωγικών επενδύσεων 

• Πολιτική διαφθορά
• Δήμαρχοι & βουλευτές στη φυλακή
• Υπουργοί στη φυλακή
• Πρόεδροι ηθικά καταδικασμένοι
• Διχόνοια
• Έλλειψη πολιτικού πολιτισμού
• Λαϊκισμός

Διερωτόμαστε λοιπόν σήμερα:

• Ποιος φταίει για την κατάντια μας, αν φυσικά νιώθουμε δυστυχισμένοι;
• Ο Πρόεδρος και η κυβέρνηση του;
• Τα πολιτικά κόμματα και οι ηγεσίες τους;
• Η δημόσια υπηρεσία και ο ευρύτερος δημόσιος τομέας;
• Η δημόσια και η ιδιωτική εκπαίδευση;
• Οι ιδιωτικές επιχειρήσεις;
• Ο τουρισμός και οι ξένοι;
• Η παγκοσμιοποίηση;
• Μήπως φταίω εγώ, η οικογένεια μου, οι φίλοι μου, οι συνεργάτες μου;
• Εν τέλει, φταίνε οι ηγέτες ή ο λαός- εμείς, οι ψηφοφόροι;
  ‘Η
• Μήπως φταίει η έλλειψη ηθικών αξιών;
• Μήπως χρειαζόμαστε ένα νέο ηθικό κώδικα;
• Τέλος, πώς πρέπει να μετρούμε και να συγκρίνουμε το επίπεδο μας ως λαού και ως χώρας, ώστε να είμαστε αντικειμενικοί, παρόλο ότι κάποια από τα κριτήρια μέτρησης μπορεί να είναι υποκειμενικά;

Πριν απαντήσουμε το τελευταίο ερώτημα, ας δούμε την ανάγκη για μια νέα ηθική 

• Οι κώδικες ηθικής παραδοσιακά συνδέονται με κάποια θρησκεία.
• Στις σημερινές πολυεθνικές και πολυπολιτισμικές κοινωνίες ο διαχωρισμός των ανθρώπων με βάση τη θρησκεία δημιουργεί φραγμούς και περιορισμούς στις ανθρώπινες σχέσεις και διχασμό στο ποιος θεωρείται κοινά αποδεκτός κώδικας ηθικής.
• Μήπως, χρειαζόμαστε μια νέα ηθική που να είναι
  υπερ-θρησκευτική, υπερ-πολιτισμική, υπερ-εθνική και άρα κοσμική;

Έτσι φθάνουμε στα ερωτήματα:

• Πρώτο, ποια ηθικά πιστεύω αντιπροσωπεύουν καλύτερα παγκόσμιες ηθικές αξίες με βάση τις ανθρώπινες ανάγκες και όχι ως θεία εντολή;
  Και
• Δεύτερο, τι είδους κοσμικές οργανώσεις χρειαζόμαστε για να προωθήσουν και συντηρήσουν μια ηθική ζωή;

Σήμερα, γίνεται διεθνώς ευρύτατα αποδεκτή ως ανώτατη ηθική αρχή ή ως υπέρτατος στόχος για την επιλογή ηθικών αξιών  η ευτυχία, με τρεις παραμέτρους:

1η. Τον βαθμό στον οποίο οι άνθρωποι απολαμβάνουν τη ζωή τους και, σε αντιδιαστολή, η απουσία της μιζέριας, 

2η. Τη δημιουργία από το κράτος των συνθηκών εκείνων που δημιουργούν για τους πολίτες του τη μεγαλύτερη ευτυχία και τη λιγότερη μιζέρια, 

και

 3η. Την υιοθέτηση, ως καθολικού στόχου, της βελτίωσης της ευτυχίας του μέσου και του ασθενέστερου πολίτη σε αντιδιαστολή προς την αύξηση της ευτυχίας όσων είναι ήδη ψηλά στην κλίμακα.

Ο ορισμός της ευτυχίας των πολιτών μιας κοινωνίας επηρεάζει και την απάντηση στο ερώτημα: Τι εστί πρόοδος και πως την μετρούμε.

• Για τη μέτρηση της ευτυχίας με βάση τις πιο πάνω παραμέτρους, αποφασίστηκε μια ετήσια Παγκόσμια Έρευνα Ευτυχίας, η εκπόνηση μιας αντίστοιχης μελέτης και η έκδοση μιας Έκθεσης Ευτυχίας και μια προσπάθεια αξιοποίησης της στη διαμόρφωση εθνικής πολιτικής στις διάφορες χώρες. 

• Διαπιστώνεται ότι η χρήση του δείκτη ευτυχίας ικανοποιεί δισεκατομμύρια ανθρώπων που δεν βρίσκουν απαντήσεις από τη θρησκεία, την ιδεολογία, την πολιτική και τις κυβερνήσεις στις χώρες τους.

• Ας μην ξεχνούμε την 3^η παράμετρο: η αρχή της ευτυχίας δεν αφορά μόνο στην προσωπική ευτυχία της καθεμιάς και του καθενός μας, αλλά την επιδίωξη βελτίωσης της ευτυχίας και των άλλων και άρα στην πρόοδο.
  ___
• Στη γλώσσα των Εβραίων, των Χριστιανών, των Μουσουλμάνων, ενσωματώνει τις ρήσεις: «Κάνε όπως θέλεις να σου κάνουν» & «Αγάπα τον πλησίον ως εαυτόν»!
• Στη γλώσσα των Ινδουιστών & των Βουδιστών, την «Ανεπιφύλακτη καλοσύνη»!

 Κατάταξη της Ευτυχίας το 2017

1. Norway (7.537)	60. Kazakhstan (5.819)
2. Denmark (7.522)	61. North Cyprus (5.810)
3. Iceland (7.504)	62. Slovenia (5.758)
4. Switzerland (7.494)	63. Peru (5.715)
5. Finland (7.469)	64. Mauritius (5.629)
6. Netherlands (7.377)	65. Cyprus (5.621)
7. Canada (7.316)	66. Estonia (5.611)
8. New Zealand (7.314)	67. Belarus (5.569)
9. Australia (7.284)	68. Libya (5.525)
10. Sweden (7.284)	69. Turkey (5.500)
11. Israel (7.213)	70. Paraguay (5.493)
12. Costa Rica (7.079)	71. Hong Kong, China (5.472)
13. Austria (7.006)	72. Philippines (5.430)
14. United States (6.993)	73. Serbia (5.395)
15. Ireland (6.977)	74. Jordan (5.336)
16. Germany (6.951)	75. Hungary (5.324)
17. Belgium (6.891)	76. Jamaica (5.311)
18. Luxembourg (6.863)	77. Croatia (5.293)
19. United Kingdom (6.714)	78. Kosovo (5.279)

 Οι μετρήσεις γίνονται με βάση επτά σταθμισμένες παραμέτρους:

• Το κατά κεφαλήν εισόδημα
• Την κοινωνική στήριξη
• Το ποσοστό υγιών γεννήσεων
• Τον βαθμό ελευθερίας επιλογών και λήψης αποφάσεων
• Είσαι ευχαριστημένος ή δυσαρεστημένος από την ελευθερία επιλογής του τι κάνεις με τη ζωή σου;
• Τη γενναιοδωρία
• Έχεις κάμει σημαντική φιλανθρωπική δωρεά ή προσφορά τους τελευταίους 12 μήνες;
• Την αντίληψη του βαθμού διαφθοράς στη δημόσια και την ιδιωτική σφαίρα
• Την δυστοπία ως τον μέσο όρο των θετικών στη ζωή σου (ευτυχία, γέλιο, ψυχαγωγία) και των αρνητικών (άγχος, θλίψη, θυμός)

 Η χρήση της ευτυχίας ως μέτρου μας φέρνει στο ερώτημα:

• Υπάρχει ελπίδα για ένα τρόπο ζωής με περισσότερη φροντίδα;
  
• Πολλοί αντιμετωπίζουν το ερώτημα αυτό με σκεπτικισμό!

 Πιστεύουν ότι η ανθρώπινη φύση είναι έμφυτα εγωιστική και ότι ισχύει μόνο το Δαρβινικό: επιβιώνουν όσοι προσαρμόζονται καλύτερα!

Η θέση αυτή όμως αντίκειται στις σύγχρονες αντιλήψεις αφού ο άνθρωπος κινείται από το έμφυτο ένστικτο συνεργασίας και κοινωνικοποίησης, που τον διαφοροποιεί από τα πλείστα ζώα πέρα από τη συνεργασία κάποιων χάριν κυρίως επιβίωσης!

Το γεγονός είναι ότι έχουμε δύο φύσεις, μια εγωιστική και μια αλτρουιστική.

• Οι δύο αυτές φύσεις διαμορφώνουν τη συμπεριφορά μας, την κουλτούρα μας. 

• Στόχος της ηθικής κουλτούρας είναι να προωθήσει τον αλτρουισμό πάνω από τον εγωισμό. 

Και αυτό μας φέρνει στο επόμενο ερώτημα: 

• Τι παίζει πρωτεύοντα ρόλο στη διαμόρφωση μιας ηθικής ή μη κουλτούρας; 

• Αναμφισβήτητα η ηγεσία!
  Τι σημαίνει όμως για μας ηγεσία;

• Πώς θέλουμε τους ηγέτες μας;
• Ποιες αξίες θα πρέπει να πιστεύει και να υπηρετεί ο ηγέτης;
• Με ποιες αξίες θα αποφύγουμε τα λάθη του παρελθόντος και του παρόντος;
• Πώς θα δημιουργήσουμε την κοινωνία στην οποία ονειρευόμαστε να ζήσουν τα παιδιά και τα εγγόνια μας; 

Και έτσι φθάνουμε στο επόμενο ερώτημα:

• Υπάρχουν ηγέτες;
• Ο κόσμος είναι γεμάτος από επίδοξους πολιτικούς ηγέτες!
  Δυστυχώςείναι σπάνιοι εκείνοι που ικανοποιούν τα ηγετικά ιδεώδη!

• Από τους περισσότερους απουσιάζουν φωναχτά οι σημαντικότερες ηγετικές ιδιότητες.

• Δεν είναι τυχαίο ότι, για πολλούς από εμάς, η λέξη «πολιτικός» προκαλεί τώρα πια αρνητικούς συνειρμούς! Πόσο μάλλον ο όρος «πολιτικός ηγέτης»! 

• Και όμως οι πολιτικοί ηγέτες είναι ζωτικά αναγκαίοι!
  Μέσω της κρατικής εξουσίας, αξιολογούν την κατανομή δυνάμεως και πόρων, κτίζουν σχέσεις με άλλους συμμετόχους και παίρνουν αποφάσεις που έχουν τεράστιες επιπτώσεις στην ευτυχία του έθνους και του λαού.

Η ηγεσία στο πολιτικό πλαίσιο απαιτεί εστίαση στο μακροχρόνιο καλό μιας χώρας, πάνω και πριν από κάθε βραχυπρόθεσμο προσωπικό ή κομματικό όφελος.

Αυτό δείχνουν οι δικοί μας επίδοξοι ηγέτες;

• Τι θα πει λοιπόν ηγέτης; 

• Πάνω απ’ όλα, ο ηγέτης πρέπει να είναι, σε πολιτικό πλαίσιο, «πολιτειακός ηγέτης» στην αγγλική ‘statesman’– σε αντιδιαστολή με τον «κομματάρχη-πολιτικό» και ακόμη περισσότερο τον «πολιτικάντη» και το «κομματόσκυλο»! 

Ο «πολιτειακός ηγέτης» διακρίνεται…

• …για την ακεραιότητα του και
• …για τη θέληση του να υψώσει το ανάστημα του για ό,τι είναι δίκαιο και για το κοινό καλό,
• ακόμη και αν αυτό σημαίνει την αποχώρηση του από την κυβέρνηση ή την απώλεια των εκλογών. 

Ο Καλός Πολιτικός Ηγέτης…

• …συνιστάπαράδειγμα ακεραιότητας και αφοσίωσης στους ανθρώπους που αντιπροσωπεύει και στο κοινό και στους εκπρόσωπους του^.
• …έχεικαλές διαπροσωπικές και επικοινωνιακές ικανότητες και μπορεί να δουλεύει και να συνεργάζεται με άλλους, ασχέτως πολιτικών πεποιθήσεων, για να επιτύχει το μέγιστο καλό για το λαό στο σύνολο του^.
• …μπορεί ναανθίσταται στους πειρασμούς και τα θέλγητρα της πολιτικής σκηνής^.
• …έχειισχυρό χαρακτήρα συνδυάζοντας συνείδηση και χάρισμα^.
• …είναιδιατεθειμένος να ακούει τις ανάγκες του πολίτη, κάθε πολίτη, και να τον εκπροσωπεί πιστά^.
• …έχειτο θάρρος να υψώσει το ανάστημα του και να αναφωνήσει ό,τι πρέπει να λεχθεί – παρά να πει στο λαό ό,τι (ο λαός) θα ήθελε να ακούσει^.
• …είναιέτοιμος να πάρει δύσκολες και ίσως μη δημοφιλείς αποφάσεις χάριν του μεγαλύτερου καλού.
• Ο αποτελεσματικός ηγέτης κτίζει σταθερές συμμαχίες και συνασπισμούς στη βάση αξιών, ενώ ο αναποτελεσματικός «πολιτικάντης» – ή δημαγωγός – χρησιμοποιεί τη χειραγώγηση για να επιτύχει το σκοπό του, αντί της έμπνευσης, της ευθυγράμμισης και της κινητοποίησης -κτίζει συνήθως πρόσκαιρες συμμαχίες στην άμμο. Τις βιώσαμε κατ’ επανάληψη στη σύντομη ιστορία της Κύπρου!
• Μια βασικότατη ηγετική ικανότητα που λείπει από πλείστους πολιτικούς «ηγέτες» είναι η ικανότητανα αναλαμβάνουν ευθύνη. Είναι πανέτοιμοι να δακτυλοδείξουν όλους τους άλλους και πολύ λίγοι είναι ικανοί να αναλάβουν την ευθύνη για τα λάθη τους, να παραδεχθούν τις πολιτικές αποτυχίες και να αναγνωρίσουν το μερίδιο τους στη δημιουργία του όποιου προβλήματος.
• Ο υπεύθυνος ειλικρινής απολογισμός είναι εκ των ων ουκ άνευ για αποτελεσματική πολιτική ηγεσία, καθώς χωρίς αυτόν, δεν μπορεί να υπάρξει σεβασμός από το λαό.
• Ο καλός πολιτικός ηγέτης είναι εκείνος που είναι ειλικρινής και υπεύθυνος για τις αποφάσεις και τις πράξεις του και παραδέχεται τα λάθη του.
• Εστιάζει την ενέργεια και το χρόνο του εργαζόμενος για το κοινό καλό παρά για να καλύψει τα νώτα του και να κριτικάρει τους άλλους!
• Τέλος, απεχθάνεται τον αυτοέπαινο!

Διεθνείς επιστημονικές έρευνες έχουν δείξει ότι…

 1ο …ο καλός ηγέτης έχει Κώδικα Ηθικής: πιστεύει, κηρύσσει, εφαρμόζει – ουσιαστικά ζει τις 5-7 αξίες που περιλαμβάνει ο κώδικας ηθικής του.

2ο …οι αξίες κάθε ανθρώπου, κάθε επαγγελματία, κάθε οργανισμού είναι το ΘΕΜΕΛΙΟ στο οποίο κτίζει τη ζωή του, την κουλτούρα του, τις κάθε είδους δραστηριότητες του –τον ηθικό του κώδικα!

3ο …ο κώδικας αυτός συνιστά την πυξίδα της συμπεριφοράς του: του ιδίου και των στενών συνεργατών του μεταξύ τους, αλλά και προς τους πολίτες, τους αντιπάλους του, την κοινότητα και την πολιτεία γενικότερα.

4ο  …ο κώδικας ηθικής του κάθε ανθρώπου και του κάθε οργανισμού είναι ο «μαγνήτης» που συγκρατεί τη «φυλή» του, η «κόλλα» που συγκρατεί τα μέλη της φυλής και διέπει τις σχέσεις τους με τις «φυλές» των συμμετόχων τους, ώστε να είναι αμοιβαία παραγωγικές.

5ο …οι οργανισμοί, οι επαγγελματίες, τα κόμματα, τα κράτη που διαμορφώνουν και τηρούν ένα κώδικα ηθικής, με βάση τις αξίες τους και που τον εφαρμόζουν, διαθέτουν ένα αποτελεσματικό εργαλείο που μπορεί αποδεδειγμένα να βελτιώσει την κουλτούρα και την αποδοτικότητα τους και εξασφαλίζει την αειφορία τους.

• Εκτενέστατη διεθνής έρευνα αποδεικνύει ότι μπορούμε να διακρίνουμε πέντε επίπεδα ηθικής κουλτούρας και ότι οι επιτυχημένοι επαγγελματίες (ελεύθεροι και υπάλληλοι) και κάθε τύπου επιχειρήσεις, οργανισμοί και κράτη που έχουν ψηλού επιπέδου κουλτούρα πάνε μπροστά.

Τα πέντε επίπεδα επιχειρηματικής ηθικής!

1^ο Η ζωή βρωμάει!

• Η κοινωνία με αδίκησε!
  • Δεν μπορώ να βγω από το βούρκο!
  • Η ζωή δεν έχει νόημα!
  • Συμμετέχει σε συμμορία!
  • Συνήθως καταλήγει στη φυλακή ή στον τάφο!

Αξίες: Αφοσίωση, αλληλεγγύη!                                                                                  

~2% του πληθυσμού!

 ___

2^ο Η ζωή μου βρωμάει!

• Η ζωή μου δεν αξίζει!
• Η κοινωνία, η επιχείρηση, το κράτος … με αδικεί!
• Οι (αλαζόνες, συμφεροντολόγοι) προϊστάμενοι μου, οι έμποροι, οι επιχειρηματίες, οι επαγγελματίες, ο γείτονας έχουν ΚΑΛΗ/ΚΑΛΥΤΕΡΗ ζωή!
  à Τους ζηλεύω, τους μισώ!
• Συνηθισμένος υπάλληλος δημόσιας υπηρεσίας/οργανισμού/επιχείρησης!
• Ταξική διαμάχη! (εργάτες Vs επιστάτες, γραφείς Vs επιστήμονες, …)
• Αξίες: Ελάχιστο «επιτρεπτό» αποτέλεσμα ελάχιστη ενέργεια, να ξεγελάσουμε το σύστημα, αλληλεγγύη μεταξύ μας, δουλοπρέπεια, διπλοπροσωπία, …

~1/4 του πληθυσμού

 ___

3^ο ΕΓΩ είμαι ο καλύτερος! Οι γύρω μου δεν αξίζουν!

• Για να πάω μπροστά διαφημίζω τα αποτελέσματα ΜΟΥ και δυσφημίζω τους γύρω μου! (Σύνθημα μου: ΕΓΙΩ ΕΝΝ ΤΖΑΙ ΦΤΑΙΩ!)
• Διατηρώ καλές σχέσεις με τους προϊσταμένους και τυπικές με τους συναδέλφους!
• Ο θάνατος ΣΟΥ, η ζωή ΜΟΥ!
• Τυπικός προϊστάμενος δημόσιου/επιχειρηματικού τμήματος, τυπικός επαγγελματίας, τυπικός πολιτικός,…
• Ενδοϋπηρεσιακή διαμάχη! (Υποβόσκουσα διαμάχη ομοβάθμιων,…)

ΑΞΙΕΣ: επαγγελματισμός, τυπικότητα, αποτελέσματα, πίεση στους υφιστάμενους, δουλοπρέπεια στους προϊστάμενους, επιδειξιμανία, …

~1/2 του πληθυσμού

 ___

4^ο ΕΜΕΙΣ είμαστε οι καλύτεροι!

• Η ζωή είναι ωραία!
• Η επιχείρηση είναι η (δεύτερη) οικογένεια μου!
• Βοηθώντας τους συναδέλφους, με βοηθούν κι εμένα εκείνοι! Πάμε ΟΛΟΙ μπρος!
• Αντίπαλος ΜΟΥ είναι οι ανταγωνιστικές επιχειρήσεις ΜΑΣ!
• Επιχείρηση με κοινές αξίες! (Stora Enso, Johnson & Johnson, …)
• Επιχειρήσεις που αντέχουν στο χρόνο!
• Αειφορία!

• ΑΞΙΕΣ: επαγγελματισμός, συνεργασία, ομαδικότητα, προθυμία, ειλικρίνεια, …

~1/4 του πληθυσμού

 ___

5^ο Μπορούμε να πετύχουμε το σχεδόν ανέφικτο όραμα μας!

• Η ζωή είναι ωραία και γεμάτη προκλήσεις!
• Είμαστε η καλύτερη επιχείρηση/ομάδα και δεν έχουμε να μοιράσουμε τίποτε με κανένα!
• Αντίπαλος μας είναι το ΠΡΟΒΛΗΜΑ που πρέπει να λύσουμε! Ο καρκίνος ΧΥΩ, ο διαβήτης, ο ιός ΕΜΠΟΛΑ, η εξάλειψη της εγκληματικότητας, …!

• Ανάταση επιπέδου 4 –συνήθως προσωρινή! (Γιατροί χωρίς σύνορα;)
  • ΑΞΙΕΣ: επαγγελματισμός, συνεργασία, αυταπάρνηση, …

~2% του πληθυσμού

 ___

Ο σκεπτόμενος, ο απηυδισμένος, ο διαμαρτυρόμενος πολίτης, είτε ψηφίζει είτε απέχει, διερωτάται:

Αν η ύπαρξη και εφαρμογή ενός ουσιαστικού κώδικα ηθικής βοηθά τον επαγγελματία και τον οργανισμό να επιτύχει…
… γιατί δεν υιοθετείται και από τα πολιτικά κόμματα και τις πολιτικές ηγεσίες;

___

Ας αποπειραθούμε να δούμε τι σημαίνει στην πράξη η διαμόρφωση και εφαρμογή ενός κώδικα ηθικής στη δημόσια ζωή, στους οργανισμούς και στις επιχειρήσεις:

• Η διαμόρφωση μηχανισμών που διέπονται από κανόνες που βασίζονται στις αξίες του κώδικα ηθικής.
• Η διαμόρφωση κανόνων δεοντολογίας για όλα τα στελέχη με βάση τον κώδικα ηθικής.
• Η εφαρμογή των αξιών και των κανόνων σε ΟΛΑ τα επίπεδα μέσα από το παράδειγμα και η πρόσκληση προς τον πολίτη, τον πελάτη, τον υπάλληλο, τον προμηθευτή, τον συνεργάτη -κάθε συμμέτοχο- να απαιτεί την εφαρμογή των αξιών και των κανόνων που αναγράφονται στις πινακίδες, στις ιστοσελίδες, στα φυλλάδια.
• Η εισαγωγή δεικτών απόδοσης, στόχων, μετρήσεων, αξιολόγησης και απολογισμού και, ιδεωδώς, αμοιβής και τιμωρίας, με βάση τις αξίες που κηρύσσουν.

 ___

Και όταν λέμε ότι ο ηγέτης εφαρμόζει τις αξίες της κυβέρνησης του, του οργανισμού του, της επιχείρησης του, του σχολείου του, εννοούμε ότι τις διακηρύσσει και τις εφαρμόζει με κάθε ευκαιρία, τις απαιτεί από όλους τους συνεργάτες του και απαιτεί να διδάσκονται σε κάθε νέο συνεργάτη, υπάλληλο. 

Τι σημαίνει όμως η υιοθέτηση ενός κώδικα ηθικής από ένα πολιτικό κόμμα;

• Καταρχάς θα πρέπει να εντοπίσει τις αξίες τις οποίες ενστερνίζεται η πλειοψηφία των μελών του, να διαμορφώσει τον κώδικα ηθικής του και να τον δημοσιοποιήσει.
• Να διαμορφώσει, με βάση τις αξίες του, εσωτερικούς κανονισμούςπου να διέπουν τις δραστηριότητες του και τον τρόπο επικοινωνίας του, καθώς και το περιεχόμενο των πληροφοριών που παρέχουν σε όλους τους συμμετόχους του: στα μέλη του, στα συνεργαζόμενα κόμματα, στον πολίτη, στα πολιτειακά όργανα.
• Να διαμορφώσει ένακώδικα συμπεριφοράς, που οφείλει να τηρεί στην εσωτερική πληροφόρηση, στη λογοδοσία και στον απολογισμό του προς τους εσωτερικούς και εξωτερικούς συμμετόχους του, όχι μόνο τηρώντας τη νομοθεσία, αλλά και το δικό του κώδικα ηθικής.
• Να τηρεί τον ίδιο κώδικα ηθικής όταν ανέλθει στην εξουσία.

___

Δοκιμάστε, αγαπητοί μου, να διαπιστώσετε ποια από τα κυπριακά πολιτικά κόμματα εφαρμόζουν τα πιο πάνω! 

• Ποια έχουν και εφαρμόζουν κώδικες ηθικής και συμπεριφοράς, ποια έχουν και τηρούν τις πανανθρώπινες αξίες:
  • της αλήθειας,
  • της ειλικρίνειας,
  • της συνέπειας,
  • της ολοκληρωμένης πληροφόρησης,
  • του πλήρους απολογισμού,
  • της ισοπολιτείας,
  • της δικαιοσύνης και
  • της τήρησης των νόμων.

 ___

Και φθάνουμε στο θεμελιώδες ερώτημα: 

• Πως θα κυβερνήσουν με ηθικό τρόπο κόμματα που δεν τηρούν εσωτερικά οποιονδήποτε Κώδικα Ηθικής;
• Όταν δε αποδέχονται πραγματικό έλεγχο των οικονομικών τους;
• Όταν δεν αποδέχονται πραγματικό έλεγχο των απολαβών, φανερών και μυστικών, άμεσων και έμμεσων, των αξιωματούχων τους;
• Όταν δεν φορολογούνται οι αξιωματούχοι τους για τα έμμεσα ωφελήματα που απολαμβάνουν λόγω του κομματικού αξιώματος τους είτε προέρχονται από το κόμμα είτε από «φίλους» του κόμματος;
• Όταν δεν έχουν ούτε εσωτερικά ούτε προς τα έξω πλήρη και ειλικρινή πληροφόρηση;
• Όταν επιβάλουν εσωτερική δικτατορία και δεν επιτρέπουν δημόσιο δημιουργικό διάλογο;
• Όταν επαγγέλλονται τη δημοκρατία για το κράτος ενώ εσωτερικά έχουν πλείστα δικτατορικά χαρακτηριστικά και συχνά η ηγεσία τους (είτε είναι ένα άτομο είτε ένα ολιγομελές όργανο) διατηρεί για τον εαυτό της απολυταρχικές εξουσίες και απαιτεί την τήρηση κώδικα σιωπής (ομερτά!), τυφλή υπακοή στις εντολές της ηγεσίας και αποφυγή ελεύθερης γνώμης και κριτικής;
• Όταν κάποια κόμματα έχουν μέχρι και υπηρεσία παρακολούθησης των μελών (ομάδα επαγρύπνησης!) με μοναδικό στόχο την εφαρμογή, όχι φυσικά ενός κώδικα ηθικής αλλά ενός «κώδικα ανηθικότητας»;
• Όταν δεν εφαρμόζουν επιστημονικές μεθόδους ανάλυσης των προβλημάτων της κοινωνίας μας και των δικών τους και διαμόρφωσης και υιοθέτησης λύσεων, στρατηγικής και σχεδίων δράσης για την υλοποίηση τους;
• Όταν ΔΕΝ έχουνανεξάρτητη υπηρεσία εσωτερικού ελέγχου, η οποία να έχει δικαίωμα σε πλήρη πρόσβαση σε όλα τα έγγραφα και πληροφορίες του κόμματος, πολιτικά και οικονομικά και να συντάσσει σχετική έκθεση στην οποία να προβάλλει τα λάθη και τις αδυναμίες και στην ουσία όσο και στις σχετικές διεργασίες και διαδικασίες;
• Όταν δεν μετρούν συχνά και με επιστημονικό τρόπο τοβαθμό ικανοποίησης των διαφόρων ομάδων συμμετόχων τους: των μελών, των αξιωματούχων, των φίλων του κόμματος, των ψηφοφόρων του και της κοινωνίας γενικότερα ή δεν ανακοινώνουν τα ευρήματα της έρευνας και της ανάλυσης των αιτίων; 

Η διαπίστωση του βαθμού συμμόρφωσης κάθε κυπριακού πολιτικού κόμματος με τα πιο πάνω απαιτεί επιστημονική έρευνα και άρα χρόνο και χρήμα. 

• Ο πολίτης όμως είναι σε θέση να προβεί σε μια καλή ποιοτική διαπίστωση με βάση το τι βλέπει και ακούει, όταν φυσικά θέλει να βλέπει και να ακούει! 

Εδώ θα πρέπει να τονίσουμε ότι η κουλτούρα των πολιτικών και των πολιτικών κομμάτων αντανακλά και επηρεάζει την κουλτούρα της κοινωνίας σε όλες τις εκφάνσεις της: στην επιχειρηματική ζωή, στον αθλητισμό, στη συμπεριφορά της νεολαίας, στη συμπεριφορά στο δρόμο, κοκ.

Δυστυχώς το μέγα «κόμμα» της αποχής και όσων ψηφίζουν με βάση «το μη χείρον, βέλτιστο» ΔΕΝ έχει δείξει ακόμη ότι δεν θα ανεχθεί πλέον τον «παλαιοκομματισμό» και πολιτικά κόμματα που έχουν χαρακτηριστικά μαφίας αντί ανοικτών δημιουργικών κοινωνιών!

• Ούτε καν ότι θα απαιτήσει από τα κυπριακά πολιτικά κόμματα να διαμορφώσουν και να εφαρμόσουν ένα σύγχρονο ΚΩΔΙΚΑ ΗΘΙΚΗΣ!

Είπαμε ότι πολιτειακός ηγέτης (ο statesman) διακρίνεται  από τις ηγετικές ικανότητες του:

·       ακεραιότητα,

·       πολύ καλές διαπροσωπικές σχέσεις,

·       άριστη επικοινωνία,

·       ομαδική εργασία,

·       ψηλή αντίσταση στους πειρασμούς της εξουσίας,

·       ισχυρό χαρακτήρα,

·       αποφασιστικότητα,

·       λήψη δύσκολων ακόμη και μη δημοφιλών αποφάσεων,

·       υπευθυνότητα,

·       ανάληψη ευθύνης για τις πράξεις ή και την απραξία του και

·       θάρρος, ανάστημα και ικανότητα ειλικρινούς δημόσιου απολογισμού!

Αρκούν οι ιδιότητες αυτές; Δυστυχώς όχι!

Ο πολιτειακός ηγέτης πρέπει να έχει και άριστη φυσική, συναισθηματική  και πνευματική κατάσταση.

Ο πολιτειακός ηγέτης όχι μόνο έχει ψηλή ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ (ΙQ), αλλά και την αναπτύσσει συστηματικά:

·       Ζούμε σε ένα κόσμο που εξελίσσεται με ιλιγγιώδη ταχύτητα και αυξανόμενη πολυπλοκότητα – όπου, δυστυχώς, ο πολιτικός που δεν διαθέτει ψηλή νοημοσύνη είναι χαμένος – χαμένος είναι και ο λαός του οποίου ηγείται!

·       Τι συμβαίνει στο πνεύμα του ηγέτη όταν αμελεί την ανάπτυξη της νοημοσύνης του;

Η συνείδηση μουδιάζει, αμβλύνεται και τέλος σιγεί. Χάνει την αίσθηση του οράματος στη ζωή και τη διάθεση για αγώνα, χάνει το πάθος για επιτεύγματα.

Αδυνατεί να κατανοήσει τον κόσμο και τα προβλήματα του και να βρει λύσεις!

Ο πολιτειακός ηγέτης διαθέτει ψηλή ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΕΥΦΥΙΑ και αναπτύσσει συστηματικά τις βασικές συνιστώσες της:

·       αυτοεπίγνωση

·       αυτορρύθμιση και τον αυτοέλεγχο

·       ενσυναίσθηση, συναισθηματική ταύτιση, κατανόηση

·       συμπάθεια και συμπόνια!

Ο καλός ηγέτης υπηρετεί τις αρχές του ενσυνείδητα με τις πράξεις του!

Τι συμβαίνει στο πνεύμα του ηγέτη όταν αμελεί την ανάπτυξη της συναισθηματικής ευφυΐας;

·       Πρώτα, πλήττεται με συναισθηματικά τραύματα και άγχος.

·       Στη συνέχεια, διακατέχεται από αρνητικά και διασπαστικά συναισθήματα: θυμό, φθόνο, πλεονεξία, ζήλεια και αλόγιστη ενοχή.

·       Μετά χάνει την ικανότητα να σκέφτεται αφαιρετικά, αναλυτικά, συνθετικά και δημιουργικά, πέφτει σε κατάθλιψη και δρα αυτοκαταστροφικά!

___

Ο πολιτειακός ηγέτης διαθέτει ψηλή ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΕΥΦΥΙΑ και αναπτύσσει συστηματικά τις βασικές συνιστώσες της:

§  Ακεραιότητα

§  Νόημα συνεισφοράς στους ανθρώπους και στην ουσία.

§  Φωνή ευθυγραμμισμένη με τη μοναδική αποστολή του για το κοινό καλό.

Ρωτά συνεχώς τον εαυτό του «Τι πρέπει να πράξω στα πλαίσια των ευθυνών μου, των καθηκόντων μου και της θέσης μου και ποια είναι η σοφή δράση που οφείλω να αναλάβω;»

• Τι συμβαίνει όμως στον ηγέτη όταν βιάζει και βεβηλώνει τη συνείδηση και την ακεραιότητα του;

• Είναι καταβεβλημένος και ταραγμένος!

• Καταφεύγει στη δικαιολογία και το ψέμα. Επιδεικνύει ενοχή, πνευματική ταραχή και μειωμένη κρίση.

• Χάνει την ικανότητα κατανόησης των συνανθρώπων του και μειώνεται σημαντικά η ικανότητα του να νιώθει συμπάθεια, συμπόνια και αγάπη για τους άλλους!

Ο πολιτειακός ηγέτης…

§  …τηρεί το «Νους υγιής εν σώματι υγιεί!»

§  …είναι ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΟ άτομο!

§  …είναι παράδειγμα προς μίμηση!

§  …εμπνέει όλο το λαό και όχι μόνο τους οπαδούς του!

§  …όταν διαθέτει μεγάλο πολιτειακό ανάστημα, εμπνέει και τους ξένους – ακόμη και όταν ηγείται ενός μικρού λαού!

Αγαπητοί μου,

• Καμιά χώρα δεν μπορεί να πάει μπροστά χωρίς καλούς και ηθικούς ηγέτες σε όλα τα επίπεδα, από το ψηλότερο του Προέδρου του Κράτους, μέχρι τους υπουργούς, τους βουλευτές, τους κομματικούς αρχηγούς, τους δημάρχους και τους δημοτικούς συμβούλους, τους κοινοτάρχες και τους …αζάδες, τα υψηλόβαθμα στελέχη των οργανισμών και των επιχειρήσεων! 

• Καμιά χώρα δεν μπορεί να πάει μπροστά χωρίς καλούς και ηθικούς δασκάλους. 

• Καμιά χώρα δεν μπορεί να πάει μπροστά χωρίς κώδικες ηθικής. 

• Καμιά χώρα δεν μπορεί να πάει μπροστά αν οι πολίτες της δεν έχουν κώδικα ηθικής, αν δεν το εφαρμόζουν στην καθημερινή ζωή τους -επαγγελματική και μη- και αν δεν απαιτούν από τους ηγέτες που θα εκλέξουν και εκλέγουν να κάμνουν το ίδιο.
  

___

Το θεμελιώδες ερώτημα που θα πρέπει να μας απασχολήσει και για το οποίο δεν έχω απάντηση είναι:

• Τι μπορεί να γίνει και τι μπορώ να κάμω εγώ; 

• Αυτό θα το αφήσω για διάλογο! 

Σας ευχαριστώ για την υπομονή σας!