Του Νίκου Τιμοθέου
Η χρηματιστηριακή κρίση που βιώσαμε στην αλλαγή του αιώνα και η τωρινή οικονομική κρίση δείχνουν ότι μόνο οι επιχειρήσεις των οποίων η στρατηγική και η λειτουργία βασίζονται στη μακροπρόθεσμη αειφορία επιβιώνουν και προοδεύουν στους δύσκολους καιρούς – εκείνες, δηλαδή, που αγωνίζονται για τη μακροχρόνια ευημερία όλων των συμμετόχων τους: ιδιοκτητών, μετόχων, επενδυτών, υπαλλήλων, προμηθευτών, συνεργατών, ρυθμιστών και των κοινοτήτων, που επηρεάζουν με οποιονδήποτε τρόπο.
Η κρίση έχει οδηγήσει τους πολίτες-καταναλωτές/επενδυτές να απαιτούν υπεύθυνη επιχειρηματική συμπεριφορά και οι επιχειρήσεις και οι ηγέτες τους συναισθάνονται ολοένα περισσότερο τον κρίσιμο ρόλο της εμπιστοσύνης, της ποιότητας και της ακεραιότητας στην αναζήτηση επιχειρηματικής αριστείας, κέρδους και αειφόρου ανάπτυξης.
Οι προοδευτικές επιχειρήσεις διαμορφώνουν λεπτομερείς στρατηγικές και επιχειρησιακά σχέδια και υιοθετούν μοντέλα αριστείας και εισάγουν δείκτες απόδοσης για την παρακολούθηση της κατάστασης τους και του βαθμού υλοποίησης των σχεδίων τους. Πολλές απ’ αυτές, εφαρμόζοντας το μοντέλο αριστείας του Ευρωπαϊκού Ιδρύματος Ποιοτικής Διεύθυνσης (EFQM), στοχοθετούν και στοχομετρούν αποτελέσματα που αφορούν σε οικονομικά, πελάτες, προσωπικό, ηγεσία, στρατηγική, πολιτική, συνεργάτες, άψυχους πόρους και εμφαντικά στις διεργασίες τους. Διαχειρίζονται συστηματικά την επιχειρησιακή γνώση, επιμόρφωση, δημιουργικότητα και καινοτομία. Για να αποφύγουν τα λάθη του παρελθόντος, υιοθετούν (θέλοντας και μη) δοκιμασμένα μοντέλα και κώδικες διευθυντικής πρακτικής, όπως πχ Κώδικες Εταιρικής Διακυβέρνησης και Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης.
Παρ’ όλες τις πιο πάνω συστηματικές προσεγγίσεις, πολλές επιχειρήσεις και οργανισμοί αποτυγχάνουν να επιτύχουν τα προσδοκώμενα αποτελέσματα. Γιατί; Απλά επειδή τη στρατηγική, τα σχέδια και τις διεργασίες εκτελούν άνθρωποι – άτομα που, παρά τις καλύτερες προθέσεις και προσπάθειες, έχουν αδυναμίες και ελλείψεις και χρειάζονται συνεχή επιμόρφωση και προπαντός ηγεσία, καθοδήγηση και έμπνευση – σε όλα τα επίπεδα!
Η κοινή λογική και η έρευνα μάς δείχνουν ότι σε ένα εταιρικό περιβάλλον, όπως σε κάθε ανθρώπινη κοινότητα, η εργασιακή κουλτούρα και συμπεριφορά διαμορφώνονται μέσα από την αλληλεπίδραση των μελών του και του επιχειρηματικού και κοινωνικού περιβάλλοντος – δυστυχώς με ταχύ ρυθμό προς το χειρότερο και αργό προς το καλύτερο!
Αναφύεται η ερώτηση: Γιατί; Τι απουσιάζει; Η απάντηση φαίνεται απλή: Ένας Κώδικας Επιχειρηματικής Ηθικής και ένα Μοντέλο Επιχειρηματικής Ηθικής Αριστείας – που εύκολα διαμορφώνονται, αλλά δύσκολα εφαρμόζονται και μόνο με υψηλό επαγγελματισμό και εμπνευσμένη ηγεσία!
Οι επιχειρήσεις που είναι γνωστές για τα υψηλά ηθικά τους πρότυπα συνήθως έχουν ένα κώδικα ηθικής που εκφράζει τις αξίες τους και δηλώνει ότι μεταχειρίζονται όλους με αξιοπρέπεια, δεν παρέχουν παραπλανητικές πληροφορίες και εφαρμόζουν ενσυνείδητα νόμους, κανόνες και κανονισμούς. Έτσι η επιχειρηματική ηθική ορίζεται ως η εφαρμογή αξιών και ηθικής στο επιχειρησιακό περιβάλλον.
Η έρευνα δείχνει ότι οι επιχειρήσεις που έχουν μια πυξίδα ηθικής εφαρμόζουν αποτελεσματικότερες επιχειρηματικές πρακτικές – στην ανάπτυξη πωλήσεων, στη συγκράτηση προσωπικού, στη μείωση κόστους ρύθμισης και εποπτείας, κοκ. Οι πελάτες συχνά προτιμούν να πληρώσουν ψηλότερες τιμές για να αισθάνονται όμορφα για τα προϊόντα και τις υπηρεσίες που αγοράζουν.
Ακόμη, οι εταιρείες που ακολουθούν συγκεκριμένους κώδικες ηθικής προσελκύουν καλύτερους ανθρώπους, που συχνά είναι διατεθειμένοι να εργαστούν σκληρότερα για μικρότερη αμοιβή. Τέτοιοι οργανισμοί υπόκεινται σπανιότερα στη βάσανο των ρυθμιστικών και δικαστικών αρχών. Προφανώς, υφίσταται ένας αλληλοσχετισμός μεταξύ επιχειρηματικής ηθικής και επιχειρηματικής επιτυχίας και αειφορίας.
Η εφαρμογή ενός Μοντέλου Επιχειρηματικής Ηθικής Αριστείας** (MEHA) επιτυγχάνει τη συνεχή αναβάθμιση της ποιότητας και αριστείας σε ένα επιχειρησιακό περιβάλλον με ηθική εταιρική διακυβέρνηση και κοινωνική ευθύνη. Ευθυγραμμίζει και εναρμονίζει πολιτική, στρατηγική, κανόνες, κανονισμούς και διεργασίες με την εισαγωγή δεικτών που παρακολουθούν και το σεβασμό στον εταιρικό κώδικα ηθικής – υπηρετεί ως κοινή γλώσσα και εργαλείο για αυτοαξιολόγηση, συγκρισιμότητα και συνεχή βελτίωση.
Ιδρύθηκε πρόσφατα στην Κύπρο, με μορφή μη κερδοσκοπικής εταιρείας, το Κυπριακό Ινστιτούτο Επιχειρηματικής Ηθικής (EBEN CY: www.ebency.org) και ήδη έγινε μέλος του Ευρωπαϊκού Δικτύου Επιχειρηματικής Ηθικής (EBEN: www.eben-net.org) με σκοπό να ενημερώνει συστηματικά τους επαγγελματίες κάθε ειδικότητας σε θέματα επιχειρηματικής ηθικής, να επιμορφώνει ελεγκτές ΕΗ, να βοηθά τις επιχειρήσεις στην εφαρμογή ενός ΜΕΗΑ, στην αυτό-αξιολόγηση και ακόμη στη συμμετοχή σε τοπικούς και ευρωπαϊκούς διαγωνισμούς ΕΗ.
Τη λειτουργία του Ινστιτούτου θα εγκαινιάσει ο Πρόεδρος του ΕΒΕΝ κος Αντώνης Γκορτζής σε εκδήλωση που θα γίνει στην αίθουσα Σόλων Τριανταφυλλίδης των Κεντρικών Γραφείων της Τράπεζας Κύπρου την Πέμπτη 19 Ιανουαρίου 2012 (17:30 – 20:00) στην οποία κύριος ομιλητής θα είναι ο γνωστός παγκοσμίως καθηγητής Dr Andrew Kakabadse (www.kakabadse.com) με θέμα “Institutes of Ethics? What Purpose? What Value?”
Με σύνθημα “οι αξίες δημιουργούν αξία και αειφορία”, όλοι οι επαγγελματίες – δημοσιογράφοι, νομικοί, λογιστές, γιατροί, μηχανικοί, διευθυντικά στελέχη, κοκ – προσκαλούνται να τιμήσουν την εναρκτήρια εκδήλωση του Ινστιτούτου, να απολαύσουν τη διάλεξη του Δρ Kakabadse και φυσικά να γίνουν μέλη του Ινστιτούτου για μια καλύτερη Κύπρο.
*Πρόεδρος του Κυπριακού Ινστιτούτου Επιχειρηματικής Ηθικής
**Το μοντέλο ανέπτυξε το Ελληνικό Ινστιτούτο Επιχειρηματικής Ηθικής (www.eben.gr)