Νίκου Τιμοθέου
Το ερώτημα βασανίζει εκατομμύρια ανθρώπους!
Χιλιάδες «εμπειρογνώμονες» δίνουν διαφορετικές εξηγήσεις και θεωρίες, αναφέροντας μεγάλους δάσκαλους της οικονομικής θεωρίας, της πολιτικής και της φιλοσοφίας. Συχνά με καλή προαίρεση.
Ακόμη περισσότεροι «πολιτικοί» δίνουν τις δικές τους ερμηνείες. Συχνά με υστεροβουλία, προσπαθώντας για να δικαιολογήσουν την πολιτική τους στο παρελθόν ή την πολιτική που ελπίζουν να εφαρμόσουν στο μέλλον ή και τις δύο!
Οι πλέον υποκριτές είναι οι «διεθνιστές», γιατί αυτοί «φορτώνουν την ευθύνη» με «εθνικιστικό» τρόπο σε «εθνικές πολιτικές», παραβλέποντας επίτηδες τη δική τους διεθνιστική θεώρηση, αγνοώντας την αναπόφευκτη παγκοσμιοποίηση!
Ας προσπαθήσουμε να προσεγγίσουμε το θέμα με απλή, αποστασιοποιημένη και αντικειμενική προσέγγιση.
Ας φανταστούμε ότι επιβιβαζόμαστε σε ένα υπερμοντέρνο αερόπλοιο που πετά σε μεγάλο ύψος. Διαθέτει πανίσχυρες βιντεοκάμερες ψηλής ευκρίνειας και υπερευαίσθητα . . . μικρόφωνα. Κάνουμε βόλτες πάνω από διάφορες χώρες και γυρίζουμε μια ταινία. Ακόμη, ας φανταστούμε ότι κάναμε το ίδιο πριν 20-30 χρόνια.
Τι βλέπουμε συγκρίνοντας τις δύο ταινίες;
- Μέσα σε λίγες δεκαετίες, προστίθενται στο παγκόσμιο εργατικό δυναμικό δύο δισεκατομμύρια άνθρωποι, κυρίως στην Κίνα, την Ινδία, τη Βραζιλία και τη Ρωσία, διπλασιάζοντας το δυναμικό και προκαλώντας τεράστια μείωση του μέσου ωρομίσθιου!
- Το κόστος παραγωγής στους τομείς έντασης εργασίας – πχ στη μεταποιητική βιομηχανία ρουχισμού και υπόδησης – καταβαραθρώνεται! Οι δυτικοί βιομήχανοι υπό τον πειρασμό μεγαλύτερου κέρδους ή απλά για να επιβιώσουν μεταφέρουν την παραγωγή τους στο εξωτερικό ή πτωχεύουν και τις κλείνουν.
- Χιλιάδες άνθρωποι στη δύση χάνουν τη δουλειά τους, χωρίς να μπορούν να αντιδράσουν, αφού δεν είναι μέτοχοι/συνιδιοκτήτες στις βιομηχανίες ώστε να αντιδράσουν, αποδεχόμενοι προσωρινή μείωση του εισοδήματος τους (που θα το συμπλήρωνε το κράτος από ταμείο αλληλεγγύης/ανεργίας).
- Παράλληλα, οι χειρογραφικές, γραφειοκρατικές εργασίες που δεν μπορούν να εξαχθούν, αντικαθίστανται από τη μηχανοργάνωση/αυτοματοποίηση και τη βελτίωση της παραγωγικότητας και εκατομμύρια μισθωτών μέσης μόρφωσης χάνουν την εργασία τους.
- Η παγκοσμιοποίηση ανοίγει τις αγορές γεωργικών και κτηνοτροφικών προϊόντων. Στη Δύση εισάγονται φτηνά προϊόντα από την άλλη άκρη της γης και χάνουν τη δουλειά τους χιλιάδες αγρότες και κτηνοτρόφοι.
- Στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης και στις ΗΠΑ:
(1) Η τοπική έρευνα και η καινοτομία δεν παράγουν αρκετή ευρεσιτεχνία για τόση ανάπτυξη, που να αντικαταστήσει πλήρως την απώλεια.
(2) Οι επιχειρηματίες δεν είναι έτοιμοι ή σε θέση να επενδύσουν σε νέους τομείς παραγωγής πλούτου που βασίζονται σε ένταση γνώσης: βιομηχανική, γενετική, προσθετική, μικροηλεκτρονική, πράσινη ενέργεια και μεταφορά, κοκ.
(3) Οι τοπικοί και οι παγκόσμιοι χρηματοοικονομικοί οργανισμοί μπαίνουν στον πειρασμό του γρήγορου κέρδους και ουσιαστικά απορυθμισμένοι και ανεξέλεγκτοι, διακινούν τεράστια κεφάλαια, προκαλώντας τεράστια κέρδη για λίγους και μεγάλες ζημιές για πολλούς και άρα τεράστια μετακίνηση πλούτου.
(4) Οι τοπικές κοινωνίες αρνούνται να συνειδητοποιήσουν ότι δαπανούν πέρα από τα εισοδήματα τους και να μειώσουν τη σπάταλη «ποιότητα ζωής τους» και βυθίζονται σε ολοένα μεγαλύτερα χρέη και δυστυχία.
(5) Αυξάνονται τα δημοσιονομικά ελλείμματα και το δημόσιο χρέος.
(6) Τα εκπαιδευτικά συστήματα αδυνατούν να μορφώσουν το λαό έτσι ώστε να μπορεί να μετεκπαιδευτεί σε νέους τομείς.
(7) Οι περισσότεροι άνεργοι δεν είναι σε θέση να μετεκπαιδευτούν και να μεταπηδήσουν σε νέα επαγγέλματα.
(8) Τα εργατικά συνδικάτα και τα αριστερά πολιτικά κόμματα αδυνατούν να συνειδητοποιήσουν ότι ο πλανήτης διέρχεται τεράστια αλλαγή και μεγάλο μέρος του πλούτου και της παραγωγής του μεταφέρεται από τις χώρες τους στις αναδυόμενες και αντί να αγωνιστούν για τη γρηγορότερη δυνατή προσαρμογή, προσπαθούν μάταια να διατηρήσουν τα «κεκτημένα», προκαλώντας οδυνηρή αργοπορία και αντίδραση στις αναπόφευκτες αλλαγές.
(9) Η πολιτική και οι πολιτικοί αδυνατούν ή διστάζουν να πάρουν δραστικά μέτρα, αφού αδυνατούν να αντιληφθούν το μέγεθος των αλλαγών και φοβούνται το πολιτικό κόστος.
(10) Μεγάλο μέρος των δυτικών κοινωνιών, ανάμεσα τους και η Κύπρος, βρίσκονται ακόμη στο μεταίχμιο, αναποφάσιστες και αδύναμες και σε συνεχή και αυξανόμενο αναβρασμό.
Η πραγματικότητα είναι αμείλικτη. Η μετεξέλιξη σε μια νέα σταθερή κατάσταση θα πάρει πολλά χρόνια και θα είναι πολύ οδυνηρή για εκατομμύρια νοικοκυριά και για τις κοινωνίες.
Μόνη λύση η εφαρμογή με στωικότητα, αποφασιστικότητα, κοινωνική συναίνεση και αλληλεγγύη ενός συνδυασμού αυστηρής λιτότητας και επενδύσεων στην έρευνα, την παιδεία και την επανεκπαίδευση, την καινοτομία, την ανάπτυξη και την ανταγωνιστικότητα.
Το κάνουν οι Σκανδιναβοί, οι Γερμανοί, οι Ολλανδοί!
Μπορεί η Κύπρος να σχεδιάσει τη δική της νέα πορεία και να την ακολουθήσει;
*Δημοσιεύτηκε στο Φιλελεύθερο στις 28.11.2011