Του Νίκου Τιμοθέου
Ένας πολύπλοκος μηχανισμός δουλεύει άψογα, όπως ένα καλό ελβετικό ρολόι, μόνον όταν δουλεύουν άψογα ΟΛΑ τα υποσυστήματα του.
Ο ευρύς δημόσιος τομέας (ΕΔΤ) συνιστά ένα πελώριο πολύπλοκο μηχανισμό με πολύ χαμηλή απόδοση, που εμφανίζει όλο και συχνότερα λάθη και σκάνδαλα! Γιατί; Ίσως μια παραβολή να μας βοηθήσει να το κατανοήσουμε.
Ας θεωρήσουμε ένα πολύπλοκο σύστημα που χρησιμοποιούμε όλοι καθημερινά: ένα σύγχρονο αυτοκίνητο!
Για να δουλεύει άψογα 100% του χρόνου χρήσης, πρέπει να δουλεύουν άψογα τα δεκάδες υποσυστήματα από τα οποία αποτελείται: ηλεκτρονικός «εγκέφαλος», σύστημα φρένων, σύστημα διεύθυνσης, κινητήρας, σύστημα μετάδοσης της κίνησης, συστήματα ευστάθειας, συστήματα προβολέων και σηματοδότησης, θύρες/παράθυρα, σύστημα κλιματισμού, κοκ.
Κάθε ένα από τα πιο πάνω αποτελείται από υποσυστήματα. Ο κινητήρας αποτελείται από κέλυφος, στροφαλοφόρο και έμβολα, βαλβίδες και εκκεντροφόρους, σύστημα λίπανσης λαδιού, σύστημα ψύξης, σύστημα τροφοδοσίας καυσίμου, ηλεκτρονική ρύθμιση της καύσης, κά.
Με τη σειρά τους πολλά απ΄ αυτά έχουν δικά τους υποσυστήματα. Το σύστημα ψύξης πχ περιλαμβάνει αντλία νερού, θερμοστάτη, εναλλάκτη θερμότητας, ανεμιστήρα και ψυγείο/ραδιατέρ.
Η ανάλυση συνεχίζεται μέχρις ότου καταλήξει στις επιμέρους συνιστώσες (εξαρτήματα), που δεν αναλύονται σε ανταλλάξιμα εξαρτήματα!
Σε ένα σύγχρονο αυτοκίνητο έχουμε εκατοντάδες τέτοια συστήματα και χιλιάδες εξαρτήματα!
Για να λειτουργεί το αυτοκίνητο άψογα 100% του χρόνου χρήσης του πρέπει καθένα απ’ αυτά να λειτουργεί 100% του χρόνου σύμφωνα με τις οικίες προδιαγραφές και της «απομονωμένης» λειτουργίας του και της συνεργασίας του με όσα άλλα οφείλει να συνεργάζεται!
Αν ένα υποσύστημα/εξάρτημα έχει απώλεια 1%, τότε λειτουργεί με απόδοση 99%, δηλαδή, στις 100 ώρες χρήσης λειτουργεί τις 99 ή στις 100 φορές χρήσης τη μια θα «αρνηθεί» να λειτουργήσει. Έτσι η απόδοση του οχήματος μειώνεται στο 99%. Αν δύο τέτοια συστήματα έχουν απόδοση 99%, τότε η απόδοση του οχήματος πέφτει στο 98% (=0,99Χ0,99) και άρα στις 100 φορές/ώρες, θα αποτύχει τις δύο.
Αν πέντε (5) εξαρτήματα/και υποσυστήματα έχουν απόδοση 99%, τότε η απόδοση του οχήματος θα πέσει περίπου στο 95%. Αν ακόμη ενός η απόδοση «πέσει» στο 90%, τότε η απόδοση του οχήματος «πέφτει» στο 85% περίπου, δηλαδή στις 100 φορές ή ώρες χρήσης, οι 15 θα αποτύχουν! Αν η απόδοση ενός στην κρίσιμη λειτουργική αλυσίδα, πχ της αντλίας καυσίμου, πέσει στο 0%, το όχημα θα ακινητοποιηθεί!
Κανένας ιδιοκτήτης/χρήστης δεν θα ήθελε να εξαρτάται από ένα τέτοιο όχημα!
Και αν τα εξαρτήματα/υποσυστήματα, που παρουσιάζουν πρόβλημα, έστω μάλιστα και μεγάλο (μέχρι πλήρη απώλεια λειτουργικότητας), είναι λίγα, τότε πιθανόν να επιλέξει να τα αντικαταστήσει/επιδιορθώσει, αποκαθιστώντας πλήρη λειτουργία του οχήματος. Αν όμως είναι πολλά, θα κηρύξει το όχημα «πέραν λογικής επιδιόρθωσης» και θα το αντικαταστήσει, ΕΠΕΙΔΗ ΜΕΙΩΝΕΙ ΑΠΑΡΑΔΕΚΤΑ ΤΗ ΔΙΚΗ ΤΟΥ ΑΠΟΔΟΣΗ!
Τα ίδια ισχύουν για τον ευρύτερο δημόσιο τομέα (ΕΔΤ) (και για κάθε οργανισμό/επιχείρηση)! Κάθε διεργασία ή και κάθε άτομο ή και κάθε υπηρεσία/μονάδα, που έχει χαμηλή απόδοση, μειώνει την απόδοση του όλου συστήματος γεωμετρικά -με το γινόμενο, δηλαδή, της απόδοσης της κάθε συνιστώσας μιας ολοκληρωμένης διεργασίας (end–to–end process) –από τον Υπουργό/ΔΣ/Γενικό Διευθυντή μέχρι τον κλητήρα και το σύστημα πληροφορικής ή την …ηλεκτρογεννήτρια.
Και όταν πολλές συνιστώσες παρουσιάζουν μειωμένη απόδοση (πχ λόγω αυξημένου αριθμού ημερών ασθενείας, άγνοιας κανόνων, λαθών στην εκτέλεση ή …παθητικής αντίστασης ή απαξιωμένου σχεδιασμού διεργασίας ή αναποτελεσματικών διεπαφών ή …), τότε το σύστημα παρουσιάζει πολύ χαμηλή απόδοση ή/και παράγει κακής ποιότητας προϊόντα/υπηρεσίες. Όταν οφείλει να παράγει σωστό τελικό προϊόν/υπηρεσία, τότε απλούστατα γίνεται εξαιρετικά αργό και πανάκριβο. Σε αμφότερες τις περιπτώσεις, κρίνεται απαράδεκτο από τον πολίτη/πελάτη, ΕΠΕΙΔΗ ΜΕΙΩΝΕΙ ΤΗ ΔΙΚΗ ΤΟΥ ΑΠΟΔΟΣΗ ΚΑΙ ΣΥΝΕΠΑΚΟΛΟΥΘΑ ΟΛΗΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ (τουτέστιν την …ευημερία του λαού).
Μελετώντας τον ΕΔΤ μια ομάδα ερευνητών θα βρει ότι η απόδοση του χειροτερεύει συνεχώς και η συχνότητα των λαθών/σκανδάλων αυξάνεται σε ό,τι αφορά και στις σχετικά λίγες αλλά τεράστιες «βλάβες» (Μαρί, ΗΛΙΟΣ, ταυτοποίηση λειψάνων αγνοουμένων, τιμές φαρμάκων, κακή ποιότητα και ψηλό κόστος δημόσιας ΙΦΠ, δημόσιας παιδείας, Εθνικής Φρουράς, Πολιτικής Αεροπορίας, ακριβό ρεύμα, κοκ) και στις εκατοντάδες μικρές (αργοπορία έγκρισης πολεοδομικών/οικοδομικών αδειών, έκδοσης τίτλων ιδιοκτησίας, κοκ).
Τον ΕΔΤ δεν μπορεί κάποιος να τον αντικαταστήσει! Μπορεί όμως να τον «…επιδιορθώσει» μέσω μακροχρόνιου έργου επανασχεδιασμού και μηχανοργάνωσης, επιμόρφωσης, στοχοθέτησης και στοχομέτρησης και ΕΜΠΝΕΥΣΜΕΝΗΣ ΗΓΕΣΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗΣ με πραγματική τεχνογνωσία και επιτεύγματα -υπό δημόσιο ή ιδιωτικό καθεστώς, ανάλογα με την περίπτωση.
Ποιος υποψήφιος Πρόεδρος θα το αποτολμήσει; Και με ποιους συνεργάτες; (Όχι πάντως με αποτυχημένους πολιτικάντηδες …συνεργαζομένων κομμάτων ή κομματικούς/συντεχνιακούς υπαλλήλους!)
*Δημοσιεύτηκε στον ΠΟΛΙΤΗ στις 22.4.2012