Του Νίκου Τιμοθέου*
Η ευημερία του Έλληνα Κύπριου συνταξιούχου εξαρτάται από εκατοντάδες μικρά και μεγάλα ταμεία προνοίας , μια δράκα επαγγελματικά ταμεία συντάξεως και το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων ! Ταμεία που διαχειρίζονται …δέκα (10) περίπου δις ευρώ!
Από τα ταμεία αυτά εξαρτάται η ποιότητα ζωής του/της συνταξιούχου και των εξαρτώμενων του/της (όχι μόνο του/της συζύγου αλλά συχνά και παιδιών του/της) από τη στιγμή που σταματά να εργάζεται μέχρι το θάνατο του/της! Η «ασημένια» περίοδος της ζωής του, κατά την οποία αναμένει μετά από μια κοπιαστική και αγχώδη ζωή να ηρεμήσει, να χαρεί τα παιδιά και τα εγγόνια του και γιατί όχι τα χόμπι του και την προσφορά του στου δικούς του και σε φιλανθρωπικά έργα –και να αντιμετωπίσει χωρίς το άγχος της ανέχειας τα αναπόφευκτα για την πλειοψηφία προβλήματα υγείας στη δύση του βίου του! Το τελευταίο πράγμα που θέλει είναι να «ανακαλύψει» ότι έχει …εξανεμιστεί η σύνταξη ή/και το εφάπαξ του, λόγω κακοδιαχείρισης του ταμείου του!
Πώς όμως διασφαλίζεται ότι το ΤΚΑ, τα ΤΠ και τα ΤΑ τυγχάνουν της βέλτιστης διαχείρισης;
Και στον τομέα αυτό η ένταξη μας στην ΕΕ «προσπάθησε» να μας …ωφελήσει! Ανάγκασε την Κυπριακή Πολιτεία να νομοθετήσει με τη δημιουργία ΕΠΟΠΤΙΚΩΝ ΑΡΧΩΝ, όπως πχ με το Νόμο 146(Ι) του 2006, «…που προνοεί για την ίδρυση, εγγραφή, λειτουργία και ΕΠΟΠΤΕΙΑ των ταμείων επαγγελματικών συνταξιοδοτικών παροχών» με βάση την Οδηγία 2003/41/ΕΚ του 2003.
Ο νόμος αυτός καλύπτει ΟΛΑ τα επαγγελματικά ταμεία συντάξεως και όσα ταμεία προνοίας έχουν εκατόν (100) τουλάχιστον μέλη.
ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ ΓΙΑ ΕΝΑ ΑΤΕΛΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟ ΝΟΜΟ ΠΟΥ ΔΙΑΜΟΡΦΩΘΗΚΕ ΥΠΟ ΤΗΝ ΠΙΕΣΗ ΤΗΣ ΚΑΘΕΣΤΗΚΥΙΑΣ ΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΤΙΚΗΣ ΤΑΞΗΣ (ΓΙΑΤΙ ΑΡΑΓΕ;) ΣΕ ΒΑΡΟΣ ΤΩΝ ΙΔΙΩΝ ΤΩΝ ΜΕΛΩΝ ΤΗΣ, όπως θα διαπιστώσετε πιο κάτω:
1. Ο νόμος προβλέπει το διορισμό ΑΡΜΟΔΙΑΣ ΑΡΧΗΣ, η οποία, άκουσον-άκουσον, «σημαίνει» δημόσιο υπάλληλο που υπηρετεί στο Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, τον οποίο ο Υπουργός (Ε&ΚΑ) ορίζει για σκοπούς του παρόντος νόμου».
Αντί ενός … ανεξάρτητου οργάνου δημοσίου δικαίου, διορίζεται δημόσιος υπάλληλος -που καθημερινά παίρνει οδηγίες, κρίνεται και αξιολογείται από την ιεραρχία του για ο,τιδήποτε κάνει με βάση το Σχέδιο Υπηρεσίας της ΜΟΝΙΜΗΣ θέσης του; ΠΟΣΟ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ;
Εν προκειμένω, έχει διοριστεί ως Αρμόδια Αρχή ο Διευθυντής των Υπηρεσιών Κοινωνικών Ασφαλίσεων (ΥΚΑ), που διευθύνει το μεγαλύτερο ταμείο της Κύπρου (ΤΚΑ) και εποπτεύει, ως ΕΦΟΡΟΣ, ΟΛΑ ΤΑ ΜΙΚΡΑ ΤΑΜΕΙΑ ΠΡΟΝΟΙΑΣ (με λιγότερα από 100 μέλη με βάση το Ν.44/81). ΠΩΣ ΤΑ ΠΡΟΦΘΑΝΕΙ ΟΛ’ ΑΥΤΑ ΕΙΝΑΙ ΑΞΙΟ ΑΠΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΟΥ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ!
2. Ο νόμος προβλέπει την ίδρυση ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ Ταμείων Επαγγελματικών Συνταξιοδοτικών Παροχών. Σ’ αυτό διορίζει ο ΥΕ&ΚΑ: (α) την Αρμόδια Αρχή ως Πρόεδρο, (β) το γενικό Διευθυντή του ΥπΟικ ή εκπρόσωπο του, (γ) δύο εκπροσώπους των εργοδοτικών οργανώσεων (μόνιμα της ΟΕΒ και του ΚΕΒΕ;) και τρεις εκπροσώπους των συνδικαλιστικών οργανώσεων (μόνιμα των ΠΕΟ, ΣΕΚ και ΔΕΟΚ;) Το Συμβούλιο «μελετά τη νομοθεσία και κάθε θέμα πολιτικής σε σχέση με τα Ταμεία …και υποβάλλει σχετικές συστάσεις στον Υπουργό». Πόσο εμπειρογνώμονες και ανεξάρτητοι μπορούν να είναι τα μέλη του επί του αντικειμένου;
3. Ο νόμος προβλέπει ότι ΜΕΣΑ ΣΕ 60 ΜΕΡΕΣ από την ίδρυση ενός Ταμείου ή από τη δημοσίευση του (στις 17.11.2006) για υφιστάμενο ταμείο, τούτο οφείλει να υποβάλει αίτηση για εγγραφή του στο Μητρώο, που τηρεί η Αρμόδια Αρχή. Αργότερα, δόθηκε επέκταση μέχρι 3.9.2007!
Τι πέτυχε μέχρι σήμερα η σχετική νομοθεσία;
(1) Στο μητρώο έχουν εγγραφεί περί τα 160 Ταμεία Προνοίας (με 100 τουλάχιστον μέλη).
(2) Στο Μητρώο έχει εγγραφεί ΜΟΝΟ ΕΝΑ(;) Ταμείο Συντάξεων (της ΑΛΚ;) ενώ ΟΛΑ ΤΑ ΜΕΓΑΛΑ Ταμεία Συντάξεων (της ΑΗΚ, της ΑΤΗΚ, των Ιατρών, των Δικηγόρων, κοκ) ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΕΓΓΡΑΦΕΙ(;)! Κι αυτό παρόλο ότι έχουν όλα υποβάλει από χρόνια αίτηση εγγραφής ( ΑΛΛΩΣ ΘΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΣΑΝ …ΠΑΡΑΝΟΜΑ!)
(3) Η ΑΑ ΔΕΝ ΔΙΑΘΕΤΕΙ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ! Προφανώς έχουν «αποσπαστεί;» στην ΑΑ τρεις λειτουργοί και δύο γραφείς(;) που μόλις προφθάνουν να εγγράψουν τα ταμεία προνοίας και να παραλάβουν και αρχειοθετήσουν τα έγγραφα που υποβάλλονται σύμφωνα με το νόμο.
ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ:
(α) Γιατί δεν έχουν εγγραφεί τα ταμεία συντάξεως;
(β) Αν τα ιδρυτικά έγγραφα/καταστατικά τους (…δευτερογενείς νομοθεσίες –ΚΔΠ) συνάδουν με το νόμο γιατί δεν έχουν τροποποιηθεί κατάλληλα;
(γ) Αν συνάδουν, παρανομεί ή όχι η ΑΑ που δεν τα έχει εγγράψει; Και πώς εφαρμόζει η ΑΑ τα άρθρα 7(1) και 50 του Ν.146, που αντιστοίχως δίδουν, «αυτομάτως» με την εγγραφή, ΝΟΜΙΚΗ ΟΝΤΟΤΗΤΑ στα ταμεία και «καταργούν» όσες διατάξεις των ΚΔΠ αντίκεινται στον Ν.146;
(δ) Αφού ο Ν.146 έχει ΜΕΓΑ ΚΕΝΟ για το τι ισχύει μεταξύ υποβολής αίτησης εγγραφής και εγγραφής, ΓΙΑΤΙ ΤΟ ΥΕ&ΚΑ Ή ΚΑΙ Η ΑΡΜΟΔΙΑ ΑΡΧΗ ΔΕΝ ΜΕΡΙΜΝΗΣΑΝ ΓΙΑ ΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΚΕΝΟΥ; (Τα ταμεία συντάξεως …in limbo!(1))
(ε) Εφόσον τα ταμεία συντάξεως δεν έχουν εγγραφεί ΟΥΤΕ ΥΠΟΒΑΛΟΥΝ ΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΝΟΜΟ ΠΡΟΒΛΕΠΟΜΕΝΑ ΠΡΟΣ ΕΛΕΓΧΟ ΕΓΓΡΑΦΑ, ΤΥΓΧΑΝΟΥΝ ΟΠΟΙΑΣΔΗΠΟΤΕ ΕΠΟΠΤΕΙΑΣ;
(στ) Με ποια πρόνοια του Ν.146 έχει ανατεθεί στις ΥΚΑ η εφαρμογή του, όπως αναγράφεται στην ιστοσελίδα των ΥΚΑ, όπου και τα σχετικά έντυπα;
(ζ) Εφόσον το γραφείο της ΑΑ και του Έφορου είναι υποστελεχωμένα, ΔΕΝ ΤΥΓΧΑΝΟΥΝ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΕΠΟΠΤΕΙΑΣ ΟΥΤΕ ΤΑ ΤΑΜΕΙΑ ΠΡΟΝΟΙΑΣ;
(η) ΠΟΙΟΣ ΦΕΡΕΙ ΤΗΝ ΕΥΘΥΝΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΝΤΕΛΗ ΕΛΛΕΙΨΗ ΕΠΟΠΤΕΙΑΣ ΤΑΜΕΙΩΝ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΤΑ ΓΕΡΑΤΕΙΑ ΧΙΛΙΑΔΩΝ ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΩΝ ΚΑΙ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ; Η ΥΕ&ΚΑ, Ο Δ/ΝΤΗΣ ΥΚΑ cum ΑΡΜΟΔΙΑ ΑΡΧΗ cum ΕΦΟΡΟΣ, ΗΒΟΥΛΗ Ή ο …Γιώρκος της Κάκας;
(θ) Υπέβαλε η ΑΑ εισηγήσεις στην ΥΕ&ΚΑ για κάλυψη του κενού της νομοθεσίας και της στελέχωσης και αυτή την αγνόησε; (Για την «προοδευτικότητα» της ΥΕ&ΚΑ σχετικά με τη δημιουργία και πλήρωση …εξειδικευμένων θέσεων κυκλοφορούν …ανέκδοτα!)
(ι) Τι έχει πράξει το Συμβούλιο και ποια η ευθύνη του και ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ των τριών εκπροσώπων των συνδικαλιστικών οργανώσεων έναντι των δεκάδων χιλιάδων μελών του;
(ια) ΜΕΛΕΤΗΣΕ ΠΟΤΕ ΑΝΑΛΟΓΙΣΤΙΚΟΣ ΟΙΚΟΣ ΠΟΣΗ ΕΙΝΑΙ Η ΑΠΩΛΕΙΑ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΑΡΑ ΑΞΙΑΣ ΟΛΩΝ ΑΥΤΩΝ ΤΩΝ ΤΑΜΕΙΩΝ ΑΠΟ ΜΙΑ ΒΕΛΤΙΣΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ; Ή με απλά λόγια, ποια ήταν η μέση απόδοση τους τα τελευταία πέντε-δέκα χρόνια (όταν πχ το αντίστοιχο της Σιγκαπούρης είχε για χρόνια 15-17%); (Ο Διευθυντής ΥΚΑ & Έφορος και Αρμόδια Αρχή, κ. Τρύφωνος, είπε πρόσφατα στη Βουλή ότι πολλά μικρά Ταμεία, που όφειλε να είχε …εποπτεύσει, έχουν …χάσει αξία, λόγω …αξιογράφων!)
(ιβ) Ετοιμάζει και υποβάλλει (πού και με ποια πρόνοια;) η ΑΑ ετήσια έκθεση πεπραγμένων;
Διαπιστώνουμε ότι τα ταμεία που διαχειρίζονται ΟΛΕΣ τις συνταξιοδοτικές παροχές των Ε/Κ (πέρα από το ΤΚΑ) είναι ανεξέλεγκτα: χωρίς εποπτεία και έλεγχο! Κι ας διαχειρίζονται ποσά που πλησιάζουν, αν δεν υπερβαίνουν, τα ΔΩΔΕΚΑ (12) ΔΙΣΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ ΕΥΡΩ, όταν περιληφθούν και οι τραπεζιτικοί!
Ποιος θα απαντήσει στα πιο πάνω ερωτήματα και θα εξηγήσει γιατί συμβαίνουν; Η λαλίστατη ΥΕ&ΚΑ που ήταν για χρόνια έμμισθη της ΠΕΟ, βουλευτής του κόμματος του «Εργαζόμενου» λαού όταν ψηφιζόταν ο Ν.146 και εδώ και τεσσεράμισι χρόνια προϊστάμενη της ΑΑ και άρα ΥΠΕΥΘΥΝΗ για την εφαρμογή του και ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΕΥΑΙΣΘΗΤΗ ΣΤΗΝ …ΕΠΟΠΤΕΙΑ ΟΣΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΖΟΝΤΑΙ ΤΟ ΧΡΗΜΑ ΤΟΥ …ΛΑΟΥ;
Συνταξιούχοι και υπάλληλοι αναμένουν ότι η Βουλή θα της ζητήσει πλήρη έκθεση! (Ελέγχει την ΑΑ, που συνιστά δημόσιο διοικητικό όργανο, η Γενική Ελέγκτρια; Στην έκθεση της για τις ΥΚΑ δικαίως ουδέν …αναφέρεται!)
Μήπως και στον τομέα αυτό μόνη ελπίδα «διόρθωσης» παρέμεινε η Τρόικα; Με τι κόστος όμως; Μήπως το 50% των συντάξεων;
Ποιος υποψήφιος πρόεδρος θα δεσμευτεί ΤΩΡΑ ότι ΜΟΛΙΣ ΕΚΛΕΓΕΙ θα διατάξει έρευνα και θα λάβει τα αναγκαία διορθωτικά μέτρα ΠΡΙΝ από ακόμη μια επικείμενη καταστροφή;
(1) Ο Ιησούς in limbo, του Hieronymus Bosch (http://en.wikipedia.org/wiki/Limbo )
*Μέλος του προσωρινού ΔΣ της Πρωτοβουλίας ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ, Πρόεδρος του Κυπριακού Ινστιτούτου Επιχειρηματικής Ηθικής
**Δημοσιεύτηκε στην ΑΛΗΘΕΙΑ στις 25.11.2012