Του Νίκου Τιμοθέου*
Οι πόλεις μας χρειάζονται εκ βάθρων αναζωογόνηση! Αυτή είναι μια από τις μεγάλες προκλήσεις για το νέο μας πρόεδρο!
Οι ριζοσπαστικές διαρθρωτικές αλλαγές που επιβάλλει η κρίση (και όχι κατ’ ανάγκην οι τροϊκανοί …«γιατροί») οφείλουν να περιλαμβάνουν και ένα νέο ΟΡΑΜΑ για τις πόλεις μας! Ένα όραμα που πρέπει να υλοποιηθεί μέσω μιας μακρόπνοης στρατηγικής και ενός μεσο/μακροπρόθεσμου σχεδιασμού –πέρα από συμπλέγματα μικροσυμφερόντων και πολιτικού κόστους!
Η αναζωογόνηση των πόλεων μας θα απαιτήσει πόρους, αλλά θα έχει και τεράστια οφέλη: θα εξοικονομηθεί χρόνος και χρήμα από τη μείωση των διακινλησεων, θα μειωθεί η ηχητική μόλυνση και η μόλυνση του αέρα, θα μειωθεί το άγχος των κατοίκων, θα γίνουν οι πόλεις μας ελκυστικές στους ξένους, θα μπορέσουμε να προσελκύσουμε ξένους για επιχειρηματικούς και τουριστικούς σκοπούς,…!
Θα καταφέρουμε να προσελκύσουμε και πάλιν αγοραστές για τις εξοχικές κατοικίες που παραμένουν απούλητες και έτσι να επανεκκινήσουμε την κατασκευαστική βιομηχανία στις παραλιακές περιοχές! Οι ξένοι που επιθυμούν να απολαύσουν τον ήλιο, τη θάλασσα και τα βουνά μας, θέλουν να κυκλοφορούν, να ψωνίζουν, να επισκέπτονται το γιατρό, κοκ σε ανθρώπινες πόλεις –καθαρές, με ασφάλεια, χωρίς θορύβους και μποτιλιαρίσματα!
Πρώτα απ’ όλα, θα πρέπει να αξιοποιήσουμε οικονομίες κλίμακας με τη συγχώνευση των δήμων κάθε πόλης σε ΕΝΑ ΕΝΙΑΙΟ δήμο! Έτσι όχι μόνο θα γίνει εξοικονόμηση πόρων, αλλά και θα ελευθερωθεί ανθρώπινο δυναμικό που θα ασχοληθεί με την αναδόμηση των πόλεων! Στη συνέχεια θα πρέπει να διαμορφωθεί το ΟΡΑΜΑ της κάθε πόλης μας με τη συμβολή των ντόπιων πολεοδόμων και αρχιτεκτόνων, ξένων και ντόπιων εμπειρογνωμόνων (συμπεριλαμβανομένων διαχειριστών «μάρκας») και του τοπικού πληθυσμού σε δημόσιες διαβουλεύσεις!
Το όραμα της κάθε πόλης, πέρα από την ανάδειξη του ιδιαίτερου χαρακτήρα της, θα πρέπει να αξιοποιεί τη συνέργεια πλείστων όσων «αστικών» εφαρμογών ώστε να έχουμε το βέλτιστο αποτέλεσμα με τη μεγαλύτερη εξοικονόμηση πόρων: πράσινο περιβάλλον, ελαχιστοποίηση των μετακινήσεων και ιδιαίτερα εκείνων που απαιτούν χρήση αυτοκίνητου μεταφορικού μέσου (σε αντιδιαστολή με το περπάτημα και το ποδήλατο), μεγιστοποίηση χρήσης των δημόσιων συγκοινωνιών, συνδυασμό πράσινων πηγών ενέργειας με την ανακύκληση απορριμμάτων και αποβλήτων, δημιουργία μικρών κοινοτικών κέντρων, που να καθιστούν δυνατή την ανάπτυξη κοινοτικού πνεύματος, κοκ.
Προς τούτο θα πρέπει να αξιοποιήσουμε την εμπειρία χωρών και πόλεων που από δεκαετίες πειραματίζονται και έχουν αναπτύξει εξαιρετική τεχνογνωσία, όπως πχ των σκανδιναβικών!
Για να πετύχει ένα τέτοιο μεγαλόπνοο εγχείρημα, θα πρέπει να αξιοποιηθεί στο έπακρον η συνεργασία του ιδιωτικού τομέα με το δημόσιο με κάθε πρόσφορο τρόπο: με αναθέσεις, με ΒΟΤ, με μικτές ιδιωτικές-δημόσιες επιχειρήσεις! Ακόμη, θα πρέπει να προσελκυστούν οι χιλιάδες ευαισθητοποιημένοι πολίτες για να συμμετάσχουν ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΑ σε έργα αναζωογόνησης!
Στον τομέα της ενέργειας μπορούν να γίνουν πολλά: αξιοποίηση της ηλιακής στις στέγες των κτηρίων μας με κατάλληλη αισθητική διαμόρφωση, που θα εξουδετερώσει την κακοφωνία των ηλιακών συστημάτων θέρμανσης νερού και των κεραιών τηλεόρασης, θερμομόνωση κτηρίων ώστε να εξοικονομείται ενέργεια τόσο για θέρμανση το χειμώνα όσο και για ψύξη το πολύ μακρύ καλοκαίρι μας.
Ακόμη θα πρέπει να αναληφθεί από ΜΙΑ ΚΑΙ ΜΟΝΟ υπηρεσία ο συντονισμός εκσκαφής των δρόμων για να τερματιστεί η σημερινή χαώδης και πολυδάπανη επανειλημμένη εκσκαφή και επιδιόρθωση τους! Ο σχεδιασμός των πόλεων θα πρέπει να είναι οριστικός και να υλοποιηθεί με μεσο/μακροπρόθεσμο προγραμματισμό!
Η σημερινή κατάσταση ούτε …τριτοκοσμική δεν μπορεί να χαρακτηριστεί! Οι πόλεις μας είναι μονίμως …φρεσκοσκαμμένες και «φρεσκοπατσιαρισμένες» –δοκιμάστε να διακινηθείτε στη Λάρνακα από το κέντρο μέχρι το αεροδρόμιο, ιδιαίτερα αν δεν είστε κάτοικοι και άρα δεν γνωρίζετε καλά όλους τους δρόμους! Και αναλογιστείτε τα ακόλουθα: Η ΔΕΦΑ «οραματίζεται» να εκσκάψει ΟΛΟΥΣ τους δρόμους της Κύπρου για να εγκαταστήσει αγωγούς διανομής φυσικού αερίου (ΦΑ) για οικιακή χρήση! Έργο που πιθανότατα θα στοιχίσει περισσότερο από ένα δισεκατομμύριο ευρώ, θα ταλαιπωρήσει ΟΛΟΥΣ τους πολίτες και θα έχει ΠΟΛΥ ΜΙΚΡΗ ΑΞΙΑ –αρκεί να διερωτηθεί κάποιος πόσα νοικοκυριά θα επιλέξουν τη χρήση του ΦΑ για μαγείρεμα, θέρμανση νερού και κεντρική θέρμανση –αντικαθιστώντας ακριβές συσκευές και «χαλώντας» τα σπίτια, όταν μάλιστα η μεγαλύτερη κατανάλωση ενέργειας θα συνεχίσει να είναι ο κλιματισμός κατά το μακρύ καλοκαίρι και η διασωλήνωση του ΦΑ θα στοιχίσει αρκετά χρήματα! Σίγουρα είναι φθηνότερο, γρηγορότερο και καθαρότερο να παραγάγουμε φθηνό ηλεκτρικό ρεύμα για οικιακή χρήση από ανανεώσιμες πηγές και από ΦΑ!
Η Κύπρος είναι υποχρεωμένη να σκάψει πλείστους όσους δρόμους για να εγκαταστήσει καλώδια οπτικών ινών για ηλεκτρονικές επικοινωνίες πολύ ψηλής ταχύτητας! (Και αυτό γιατί τα Συμβούλια Αποχετεύσεων δεν ήθελαν ούτε να ακούσουν για πάμφθηνη εγκατάσταση πλαστικών σωλήνων παράλληλα με τις πελώριες δικές τους τα τελευταία είκοσι χρόνια –πράγμα που θα τα έκανε σήμερα …πλουσιότατα!) Η ΣΥΤΑ «οραματίζεται» να κάμει το «δικό» της δίκτυο! Πράγμα που οφείλουν παράλληλα να κάμουν και οι εναλλακτικοί πάροχοι, αν δεν θέλουν να περιθωριοποιηθούν! Ως εάν στη λιλιπούτεια επικράτεια μας δεν αρκεί ένα ΚΟΙΝΟ δίκτυο υποδομής και χρειαζόμαστε δυο-τρία –βλέπετε τρέχουν τα ευρώ από τα …ποδινάρια μας και πρέπει να τα …θάψουμε κάτω από το οδόστρωμα! (Αδυνατούμε να αντιγράψουμε την πολιτική μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, που θεωρείται ορθά υποδομή και μπορεί να αξιοποιηθεί από όλους τους πάροχους, που πληρώνουν τέλη ανάλογα με τη χρήση;)
Είναι καιρός λοιπόν να ανατεθεί η διαχείριση των δρόμων σε μια και μόνο Αρχή, που θα υπακούει σε σαφείς κανόνες πολιτικής που θα διαμορφωθούν χάριν του δημόσιου συμφέροντος από εμπειρογνώμονες και θα υιοθετηθούν από την πολιτεία μετά από δημόσια διαβούλευση με στόχο και την ικανοποίηση του κοινού οράματος για αειφόρες πόλεις και ελαχιστοποίηση του κόστους για τους πάροχους παντός είδους υπηρεσίας και άρα για τον πολίτη-καταναλωτή/φορολογούμενο!
Βλέπουμε, έστω και με λίγα παραδείγματα, ότι απαιτείται ολιστικός σχεδιασμός: αστικών λειτουργιών/υπηρεσιών, τροχαίας και δημόσιων συγκοινωνιών/μεταφορών, ύδρευσης και αποχετεύσεων, ενέργειας και διαχείρισης/αξιοποίησης των απορριμμάτων και αποβλήτων, σχεδιαστικών κανόνων πολεοδομίας και οικοδομής, τοπιοτέχνησης, …
Ας καλέσουμε τους υποψήφιους προέδρους να περιλάβουν στα προγράμματα τους, τις αρχές και το όραμα τους για την αναζωογόνηση των πόλεων μας για μια πιο ανθρώπινη ζωή! Για να μπορούμε και να κρίνουμε πριν τις εκλογές, να πιέσουμε μετά τις εκλογές και να αξιολογήσουμε στη συνέχεια!
Ιδού η …Κύπρος, ιδού και το …πήδημα!
*Δημοσιεύτηκε στον ΠΟΛΙΤΗ στις 18.11.2012