Του Νίκου Τιμοθέου*

Το κυπριακό δημόσιο και η κυπριακή οικονομία χρειάζονται αναγέννηση! Στις σύγχρονες χώρες της ΕΕ, το δημόσιο και ο χρηματο-οικονομικός τομέας είναι καταλύτες και υποδομή για την ανάπτυξη της οικονομίας. Στην Κύπρο, ο πολίτης και η επιχείρηση νιώθουν ότι και το δημόσιο και τα χρηματο-οικονομικά ιδρύματα είναι βρόχος στο λαιμό τους. Γιατί άραγε;

Συνεχίζουμε σήμερα τη σειρά άρθρων μας με θέμα τον εκσυγχρονισμό του (ευρύτερου) δημόσιου τομέα (ΕΔΤ). Γνωρίζουμε ότι οι πλείστοι λειτουργοί του ΕΔΤ έχουν τα αναγκαία προσόντα και είναι εργατικοί και ευσυνείδητοι. ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΕΓΚΕΙΤΑΙ ΣΤΙΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ, ΤΟΥΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΥΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΤΟΥ ΕΔΤ! ΑΥΤΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΝΑΔΟΜΗΘΟΥΝ ΕΚ ΒΑΘΡΩΝ! ΚΑΙ ΤΟΤΕ ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΘΑ ΜΕΓΑΛΟΥΡΓΗΣΕΙ!

Όταν ο Steve Goldsmith εξελέγη δήμαρχος της Ιντιανάπολης, ΗΠΑ (πληθυσμού της τάξης του μεγέθους της Κύπρου) ο προϋπολογισμός της πόλης ήταν ελλειμματικός και η πόλη υπέφερε από πολλές αδυναμίες και πληγές. Ο Goldsmith αποφάσισε ότι οι δημοτικές υπηρεσίες χρειάζονταν αναδόμηση και ότι ο μόνος τρόπος ήταν πλέον η εισαγωγή του ανταγωνισμού.

Αμέσως μετά την εκλογή του, η Υπηρεσία Οδοποιίας προκήρυξε προσφορές για την επιδιόρθωση των οδοστρωμάτων ενός τομέα της πόλης με προϋπολογισμό ενός εκατομμυρίου δολαρίων. Οι τοπικές επιχειρήσεις ασφαλτόστρωσης επικρότησαν ενώ το συνδικάτο των δημοτικών υπαλλήλων αντιτάχθηκε! Είχε ήδη καταπολεμήσει προεκλογικά τον Goldsmith που είχε ταχθεί υπέρ ιδιωτικοποίησης του 25% των δημοτικών υπηρεσιών. Ο Διευθυντής της Υπηρεσίας Οδοποιίας Roob επέτρεψε, για προφανείς λόγους, στους υπαλλήλους της Υπηρεσίας να υποβάλουν προσφορά, λέγοντας τους: «Αν πράγματι το θέλετε, μπορείτε να μειοδοτήσετε!» Η συντεχνία απάντησε ότι δεν θα κέρδιζε με το πάγιο κόστος που επιφορτιζόταν: για παραγωγικό προσωπικό 90 ατόμων είχε …36 επόπτες! Ο συνδικαλιστής ηγέτης Fantauzzo δήλωνε: «Λέγαμε για χρόνια ότι αν είχαμε τις ίδιες ευκαιρίες και παραμέτρους μπορούσαμε να κερδίσουμε κάθε ανταγωνιστική προσφορά!» Ο Roob έστειλε στο σπίτι τους μισούς επόπτες με πρόωρη αφυπηρέτηση και προσέλαβε εξωτερικούς συμβούλους έναντι $20.000 για να βοηθήσουν τη συντεχνία να υποβάλει προσφορά! Με τη βοήθεια τους, η συντεχνία ανέπτυξε ταχύτατα ένα σύστημα κοστολόγησης βάσει δραστηριοτήτων (ABC: activity based costing) και αποφάσισε ότι μπορούσε να μειώσει τη δύναμη κάθε συνεργείου από οκτώ άτομα συμπεριλαμβανομένου ενός επόπτη σε …τέσσερα άτομα ΧΩΡΙΣ επόπτη και από δύο φορτηγά σε ένα, μειώνοντας το συνολικό κόστος κατά 25% -χωρίς να μειώσουν την ποιότητα! Παρόλ’ αυτά η συντεχνία ήταν σίγουρη ότι θα έχανε την προσφορά, στην οποία ανταγωνίστηκαν με επτά ιδιωτικές επιχειρήσεις! Οι προσφορές των ιδιωτών (που δεν είχαν εμπειρία στην επιδιόρθωση οδοστρωμάτων) κυμάνθηκαν εξωπραγματικά από $400.000 μέχρι $20.000, ενώ των υπαλλήλων μόνο …$6.700. Ο Roob κατακύρωσε την προσφορά στους υπαλλήλους και για να αντιμετωπίσει την κατακραυγή των ιδιωτών, προσέλαβε εξωτερικούς επιθεωρητές για να ελέγξουν την ποιότητα. Ο έλεγχος ποιότητας στοίχισε περισσότερο από το ίδιο το έργο, αλλά απέδειξε περίτρανα ότι κάτω από ανταγωνισμό μπορούσε να επιτευχθεί τεράστια μείωση του κόστους ΔΙΑΤΗΡΩΝΤΑΣ/ΒΕΛΤΙΩΝΟΝΤΑΣ την ποιότητα!

Τα επόμενα τέσσερα χρόνια, ο Goldsmith «ανάγκασε» τους δημοτικούς υπαλλήλους να συμμετάσχουν σε προσφορές 64 φορές, όπου κέρδισαν 16 πλήρως και 27 σε συνεργασία με ιδιώτες. Ο Δήμος εξοικονόμησε $120εκ περίπου μέσα σε επτά χρόνια! Παράλληλα, οι δημοτικοί υπάλληλοι μειώθηκαν από 4416 σε 3291 -μειώθηκαν κατά 40%, αν εξαιρέσει κανείς την αστυνομία και την πυροσβεστική, όπου δεν μπήκε ο ανταγωνισμός. Ο προϋπολογισμός μειώθηκε κατά 25%!

Η πόλη άλλαξε όψη, η παραγωγικότητα της εναπομένουσας δημοτικής υπηρεσίας αυξήθηκε κατακόρυφα σε βαθμό που δημοτικές υπηρεσίες κέρδιζαν και ιδιωτικές προσφορές!

Ο Goldsmith «ανάγκασε» τους δημοτικούς υπαλλήλους να ανταγωνιστούν έναντι των ιδιωτών και ξαφνικά οι δημοτικοί υπάλληλοι «ανακάλυψαν»
ότι μπορούσαν να παραγάγουν πολύ περισσότερο και να προσφέρουν στους δημότες πολύ περισσότερα για τους φόρους και τα τέλη που πλήρωναν (value for money)!

Ο Goldsmith απέδειξε ότι τα μονοπώλια δεν διορθώνονται αφ’ εαυτών, αλλά κυρίως με τον ανταγωνισμό! Τα μονοπώλια δεν έχουν λόγο να βελτιώσουν την παραγωγικότητα! Δεν κερδίζουν τίποτε με το να γίνουν καλύτερα! Δεν νιώθουν ρίσκο, αφού οι πελάτες τους είναι δέσμιοι! Σπάνια καινοτομούν! Σχεδόν ποτέ δεν πεθαίνουν –παρά μόνον όταν είναι πολύ αργά! Η απόδοση τους δεν εξαρτάται από την απόδοση τους!

Ο δήμαρχος Goldsmith χρησιμοποίησε τη ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΩΝ ΣΥΝΕΠΕΙΩΝ για να επιτύχει αποτέλεσμα: οικονομικό ρίσκο και αμοιβές –ψυχολογικές και οικονομικές! Ο ανταγωνισμός «ανάγκασε» τους δημοτικούς υπαλλήλους να επανασχεδιάσουν τις διεργασίες τους, την οργανική δομή των υπηρεσιών τους, το ρόλο της συντεχνίας τους και, το κυριότερο, να αλλάξουν άρδην τη νοοτροπία τους –την κουλτούρα τους!

Η στρατηγική των συνεπειών ακολουθεί τη βασική στρατηγική* διαύγειας σκοπού, ρόλου και κατεύθυνσης, έχει πολλές προσεγγίσεις και πολλά εργαλεία για να κινητοποιήσουμε το ανθρώπινο δυναμικό ώστε να αυξήσει δραματικά την απόδοση του! Τη στρατηγική των συνεπειών θα αναπτύξουμε σε βάθος σε επόμενα άρθρα μας.

ΟΛΑ ΤΑ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΑ ΚΟΜΜΑΤΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΖΟΥΝ ΚΑΙ ΔΕΣΜΕΥΤΗΚΑΝ ΣΤΗΝ ΑΝΑΔΟΜΗΣΗ ΤΟΥ ΕΔΤ! Και το έκαναν και γραπτά και προφορικά τόσο σε γενικό επίπεδο όσο και εξειδικευμένα, επισκεπτόμενοι προεκλογικά δημόσιες υπηρεσίες και οργανισμούς! Δυστυχώς, το ΑΚΕΛ, ως αντιπολίτευση, έχει ήδη φορέσει τη σοβιετική του στολή και βλέπει παντού σκοτεινές δυνάμεις παραγνωρίζοντας τα δικά του λάθη! Θα φέρει μάλιστα εμπειρογνώμονες για να το συμβουλεύσουν τι δέον γενέσθαι –πράγμα που …ξέχασε/απέφυγε να πράξει στα πέντε χρόνια της διακυβέρνησης του!

Ο νέος Πρόεδρος ατύχησε να κληρονομήσει μια καταστρεμμένη οικονομία, ένα επώδυνο μνημόνιο, μια πολύ κακή εικόνα του τόπου μας στο εξωτερικό  και την εμπιστοσύνη του λαού στους πολιτικούς και την πολιτική στο ναδίρ!

Ο Πρόεδρος έχει υπέρ του τη δέσμευση του μνημονίου για την αναδόμηση του ΕΔΤ και τη δυνατότητα να αξιοποιήσει την κοινοτική βοήθεια (και μάλιστα δωρεάν) από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τις αδελφές χώρες-μέλη της ΕΕ, επιλέγοντας ανάμεσα στις καλύτερες σε κάθε τομέα, καθώς και τα καλύτερα μυαλά της Κύπρου! Μόνον με την πλήρη εφαρμογή των συμφωνηθέντων θα αποφύγει άλλα μνημόνια! Ακόμη, για να αποκαταστήσει την πίστη του λαού στους θεσμούς, οφείλει να φροντίσει να αποδοθεί δικαιοσύνη σε όλους τους τομείς: οικονομικό, διοικητικό και πολιτικό καλύπτοντας τον ευρύτερο δημόσιο τομέα, το χρηματοπιστωτικό τομέα και τον εποπτικό τομέα!  ΜΟΝΟΝ ΤΟΤΕ ΘΑ ΝΙΩΣΕΙ Ο ΛΑΟΣ ΟΤΙ ΑΡΧΙΣΕ ΝΑ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΩΝ ΣΥΝΕΠΕΙΩΝ!

Θα τονίσουμε ακόμη μια φορά ότι ο Πρόεδρος έχει ελάχιστο χρόνο για να κριθεί: Ένα μήνα για το διορισμό των ΔΣ των (ημι)κρατικών και άλλων θεσμικών οργάνων και τέσσερις (4) μήνες για τα πρώτα σημαντικά αποτελέσματα στην οικονομία και την έναρξη αναμόρφωσης του ΕΔΤ! Λίγους μήνες για την απόδοση δικαιοσύνης για τα εγκλήματα που έφεραν τον τόπο μας στη σημερινή θλιβερή του κατάσταση! Στο κυπριακό θα έχει, ελπίζουμε, λίγο περισσότερο χρόνο, αν  πρόκειται μάλιστα να αξιοποιήσει την ΕΕ!

Καλή τύχη Πρόεδρε: Ιδού η …Κύπρος, ιδού και το …πήδημα!

*Η ιστοσελίδα www.nicostimotheou.com περιλαμβάνει σειρά άρθρων για την επανεφεύρεση του δημοσίου και τον επανασχεδιασμό!

Θα επαναλάβουμε το ερώτημα μας προς το νέο υπουργό Εσωτερικών: