Του Νίκου Τιμοθέου*
Τη δεκαετία του 1990, οι πολιτικοί και οικονομικοί ηγέτες του Δυτικού κόσμου, βρέθηκαν μπροστά σε μια πρωτοφανή οικονομική κρίση. Σοβαρότατη χρηματοπιστωτική κρίση εμφανίστηκε και το 2008 με κατάρρευση τεράστιων χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων (ΧΠΙ= τραπεζών/ταμιευτηρίων)! Σε επανειλημμένες συσκέψεις των περίφημων G7 και G20, λήφθηκαν σοβαρές αποφάσεις που άλλαξαν άρδην και δραματικά τη διαχείριση των εθνικών χρηματοπιστωτικών τομέων! Οι κεντρικοί τραπεζίτες και οι υπουργοί οικονομικών των G7 δημιούργησαν το περίφημο Συμβούλιο Χρηματοοικονομικής Σταθερότητας (FSB: Financial Stability Board) και του έδωσαν το πρώτο Ιδρυτικό Έγγραφο (Charter). Ο Χάρτης του Συμβουλίου διευρύνθηκε από τους Ηγέτες του G20 στη συνέλευση του στο Λονδίνο στις 2.4.2009. Αυτή περιελάμβανε τη «Διακήρυξη για την ενδυνάμωση του οικονομικού συστήματος».
Επικεφαλής του Συμβουλίου, ως «Υπερ-ρυθμιστές», τέθηκαν «απόφοιτοι» της περίφημης Golden Sachs, όπως οι Mark Carney, Διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας του Καναδά και ο τωρινός Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Mario Draghi. Μέλη του Συμβουλίου είναι, μέσω των Κεντρικών Τραπεζών τους ή/και των Υπουργείων Οικονομικών ή/και άλλων οικονομικών τους ιδρυμάτων, πολλές χώρες, όπως πχ Αργεντινή, Αυστραλία, Καναδάς, Βραζιλία, Κίνα, Γαλλία, Γερμανία, Ινδία, Ιταλία, Ιαπωνία, Μεξικό, Ολλανδία, Ρωσία, Ισπανία, Ελβετία, Τουρκία, Βρετανία και ΗΠΑ, καθώς και διεθνείς οργανισμοί, όπως Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών (BIS), ΕΚΤ, ΕΕ, ΔΝΤ και Διεθνής Τράπεζα. Ελλάδα και Κύπρος δεν συμμετέχουν άμεσα –σχόλια περιττεύουν!
Σε ένα πρωθύστερο σχήμα, το FSB σε ανακοινωθέν του της 4.11.2011 ισχυρίζεται ότι το G20 (προφανώς στη συνάντηση της Σεούλ) του ζήτησε (πότε; το 2010;) «να διαμορφώσει πλαίσιο πολιτικής για αντιμετώπιση των συστημικών και ηθικών κινδύνων που σχετίζονται με συστημικά σπουδαία οικονομικά ιδρύματα»! Παραδόξως, στη Σεούλ το 2010 «οι ηγέτες των G20 ενέκριναν το πλαίσιο και τις προθεσμίες και τις διεργασίες υλοποίησης του» ((1)#30)! Το πλαίσιο περιγράφεται σε έγγραφο του FSB: “Key attributes of Effective Resolution Regimes for Financial Institutions”(2)! Στον πρόλογο του αναφέρεται ρητά ότι ένας από τους στόχους του είναι να καταστήσει δυνατή «…την απορρόφηση ζημιών από τους ανασφάλιστους πιστωτές» -δηλαδή, μέσω κουρέματος όλων των καταθέσεων που δεν έχουν κάποιο είδος ασφάλισης! Και αυτό χωρίς τη συναίνεση των πιστωτών-καταθετών! Ακόμη προβλέπεται ότι όλες οι χώρες του G20 (άρα και όλα τα μέλη της ΕΕ) αναμένεται να εγκαθιδρύσουν σχέδιο επίλυσης (recoveryandresolutionplan “RRP”) και καθορίζονται τα στοιχεία που οφείλει να έχει στο Παράρτημα ΙΙΙ. Μεταξύ των οποίων και την εγκαθίδρυση Αρχής Επίλυσης/Διαχείρισης/Εκκαθάρισης (ResolutionAuthority), με εξουσία επί των οικονομικών ιδρυμάτων μέχρι και απομάκρυνσης Συμβούλων και Ανώτερων Διευθυντών και ανάκτησης χρημάτων από υπεύθυνους αξιωματούχους, μέχρι και μεταβλητών αμοιβών, τουτέστιν …«bonus» ((2)#3.2 (i))!
Ακόμη, θα έχει την εξουσία να μεταφέρει ή και να πωλήσει/μεταβιβάσει περιουσιακά στοιχεία, καταθέσεις και χρέη τους σε ΤΡΙΤΟ (φερέγγυο) ίδρυμα, ΧΩΡΙΣ …ΣΥΝΑΙΝΕΣΗ (#3.2 (vi) και 3.3)!
Τώρα σε ό,τι αφορά το ΚΟΥΡΕΜΑ ΚΑΤΑΘΕΣΕΩΝ, για να μην υφίσταται οποιαδήποτε αμφιβολία, η παράγραφος (ix) των «εξουσιών» της Αρχής διαλαμβάνει ΑΠΟ ΤΟ 2010 ότι μπορεί να το εκτελέσει για να επιτύχει επανακεφαλαιοποίηση κλπ: “carryoutBAIL–IN(3)withinresolution…byrecapitalizing…”!
Πέραν αυτού δικαιούται η Αρχή να προχωρήσει σε BAIL–IN(3) για να στηρίξει «τη συνέχεια ουσιωδών λειτουργιών» αλλά και να αξιοποιήσει ένα τρίτο ή να ιδρύσει ένα «γεφυρωτικό» (bridge) ίδρυμα, στο οποίο να μεταφέρει τα περιουσιακά στοιχεία, τις καταθέσεις και τα (υγιή) δάνεια του καταρρέοντος ΧΠΙ –όχι για να τα επιστρέψει στους καταθέτες, αλλά για να «κεφαλαιοποιήσει» το «τρίτο» ίδρυμα!
Μήπως το «μέλλον» της Λαϊκής Τράπεζας και της Τράπεζας Κύπρου ήταν προκαθορισμένο από το 2010/2011 (με βάση τους σχετικούς ορισμούς) και είχαμε την ατυχία ή μωρία να καταστούμε η πρώτη χώρα που «χρειάστηκε» την προαναγγελθείσα …θεραπεία-shock!
Βέβαια, προκαθορίστηκαν και όλες οι …λεπτομέρειες της «θεραπείας», όπως πχ ότι οι οφειλές στις Κεντρικές Τράπεζες θα έχουν προτεραιότητα στην εξόφληση χρεών (#xi) ή ότι θα γίνεται σεβαστή η «ιεραρχία απαιτήσεων εκκαθάρισης (liquidation)», αλλά ακόμη και εκεί δίδεται στην Αρχή η δυνατότητα παρέκκλισης από την αρχή της ισότητας -pari passu (#5.1) –υπομειδιά στον τάφο του ο …Orwell!
Βλέπουμε λοιπόν ότι οι «εμπνευσμένοι» ηγέτες του …πλανήτη (και προσέξτε δεν απουσιάζουν ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα, Βραζιλία, Ινδία και φυσικά ούτε η ΕΕ) ανέθεσαν σε ΜΗ ΕΚΛΕΓΜΕΝΟΥΣ τεχνοκράτες, τους Κεντρικούς Τραπεζίτες, τους οικονομολόγους του ΔΝΤ, της Διεθνούς Τράπεζας κοκ, να αποφασίσουν ΝΑ ΚΟΥΡΕΥΟΝΤΑΙ ΟΙ ΚΑΤΑΘΕΣΕΙΣ, ΔΗΛΑΔΗ, ΟΙ ΑΠΟΤΑΜΙΕΥΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ ΓΙΑ (με πρόσχημα;) ΤΗΝΑΠΟΦΥΓΗΕΠΙΒΑΡΥΝΣΗΣΤΟΥΦΟΡΟΛΟΓΟΥΜΕΝΟΥ (“…to enable authorities to resolve failing financial firms in an orderly manner without exposing the taxpayer to the risk of loss” -#30 τηςΔιακήρυξηςτηςΣεούλ)!
Η ίδια παράγραφος αναφέρει ότι οι ηγέτες «…επαναβεβαιώνουν την άποψη τους ότι καμιά επιχείρηση (ΧΠΙ) δεν πρέπει να είναι τόσο μεγάλη ή τόσο πολύπλοκη ώστε να αποτύχει και ότι οι φορολογούμενοι δεν πρέπει να φορτώνονται το κόστος επίλυσης…»!
Θα μπορούσαμε να συνεχίσουμε με πολλές λεπτομέρειες, αλλά η έλλειψη χώρου και τεχνογνωσίας μας αναγκάζει να παραπέμψουμε κάθε ενδιαφερόμενο αναγνώστη στην ιστοσελίδα του FSB(2), όπου διατίθενται όλα τα σχετικά έγγραφα, καθώς και σε άλλες ιστοσελίδες(1,3).
Και ναι μεν εμείς, οι απλοί (απλοϊκοί;) πολίτες/ καταθέτες/ φορολογούμενοι/ ψηφοφόροι, είμαστε άσχετοι για τόσο «ψηλά και …εξειδικευμένα» θέματα όπως το παρόν και κάνουμε «νεκροψίες» ή «τυμβωρυχίες» σκάβοντας aposterioriστο διαδίκτυο, έχουμε όμως το δικαίωμα να θέτουμε λίγες αφελείς ερωτήσεις:
- Γνώριζαν οι Διοικητές (πρώην και νυν) της Κεντρικής Τράπεζας Κύπρου τα πιο πάνω και αν ναι, από πότε και πώς τα αντιμετώπισαν; Αν δεν τα γνώριζε ο νέος όταν διοριζόταν, να πιστέψουμε ότι δεν του τα είπαν στις συναντήσεις της ΕΚΤ στη Φραγκφούρτη ή στα συνέδρια που συμμετείχε; Κάποιες δηλώσεις του υπονοούν ότι τα γνώριζε;
- Τα γνώριζαν τα μέλη του ΔΣ και άλλοι διευθυντές/λειτουργοί της ΚΤΚ; Αν ναι, από πότε και τι έπραξαν; Οι των εμπορικών και συνεργατικών ΧΠΙ;
- Γνώριζαν οι Υπουργοί Οικονομικών μας(4)(από το 2010 μέχρι σήμερα) τα πιο πάνω και αν ναι, από πότε και τι έπραξαν;
- Τα γνώριζαν ο ΓΔ και άλλοι ανώτεροι και μη λειτουργοί του ΥπΟικ; Αν ναι, από πότε και τι έπραξαν;
- Τα γνώριζε ο τέως πρόεδρος Δ Χριστόφιας(4); Αν ναι, από πότε και τι δεν …έπραξε; Ενημέρωσε τους «συντρόφους» του στην ΚΕ/ΑΚΕΛ;
- Αν δεν ενημέρωσε την Κυβέρνηση ο τέως Διοικητής της ΚΤΚ, γιατί δεν το έπραξε ο νέος; Ομοίως για τους ΥπΟικ;
- Γνώριζε η Επίτροπος Αντρούλα Βασιλείου τη σχετική εισήγηση(4) της Κομισιόν, την οποία αντικαθιστούσε ο κ. Ασιμάκης (Αναπλ. Δ/ντης του Γραφείου της) στη συνεδρία(5)έγκρισης της; Αν ναι τι έπραξε;
- Τα γνώριζαν οι βουλευτές/ευρωβουλευτές μας; Μπα, πλείστοι δεν προφθάνουν γάμους/κηδείες/βαφτίσια/μνημόσυνα/κομματικά και μη πανηγύρια, ούτε καν να διαβάσουν τα νομοσχέδια, θα προλάβουν έγγραφα διεθνών οργανισμών;Οι «βοηθοί» τους;
- Πότε και από ποιους ετοιμάστηκαν τα σχετικά νομοσχέδια, που έδωσαν στο Διοικητή της ΚΤΚ τις εξουσίες που προδιαγράφονται στα πιο πάνω έγγραφα του FSB;
- Αν δεν τα γνώριζαν οι πιο πάνω, γιατί δεν τα γνώριζαν και γιατί δεν παραιτούνται ομαδικά, ως μη προσοντούχοι για τις θέσεις που κατέχουν (όσοι ακόμη κατέχουν), αν όχι ένοχοι για παραμέληση καθήκοντος;
ΔΕΝ ΕΙΜΑΙ ΣΕ ΘΕΣΗ ΝΑ ΚΡΙΝΩ ΤΙ ΗΤΑΝ/ΕΙΝΑΙ ΠΡΟΤΙΜΟΤΕΡΟ/ΔΙΚΑΙΟΤΕΡΟ: Η επιβάρυνση του φορολογούμενου ή του καταθέτη; Το σύνταγμα λέει ότι η περιουσία είναι ιερή και προστατεύεται; Αν μια τράπεζα λόγω κακοδιαχείρισης ή/και απληστίας και ελλιπούς εποπτείας βρεθεί στο χείλος της χρεοκοπίας, πρέπει να αφεθεί να πτωχεύσει; (Οπότε θα χάσουν την περιουσία τους οι μέτοχοι, αλλά και μεγάλο μέρος των μη ασφαλισμένων καταθέσεων τους οι πιστωτές και τις δουλειές τους οι υπάλληλοι;) Ή πρέπει να επιβαρυνθούν οι φορολογούμενοι –που ουδεμία έχουν σχέση με το υπό κατάρρευση ΧΠΙ- για να σώσουν πιστωτές, υπάλληλους και μετόχους; Ή μήπως η επιλεγείσα μέθοδος είναι η καλύτερη από τις δυνητικές (κακές) λύσεις στον ατελή κόσμο στον οποίο ζούμε;
Και ένα τελευταίο αφελέστερο: Η πιο πάνω απόφαση του G20 και FSBέχει υιοθετηθεί επίσημα από την Κομισιόν(4)! Έχει όμως καταστεί κοινοτική οδηγία, ώστε να υπερτερεί του κυπριακού συντάγματος ή μήπως η σχετική νομοθεσία μας είναι αντισυνταγματική;
Ποιοι θα απαντήσουν στα πιο πάνω ερωτήματα και πολλά άλλα, που σίγουρα αναφύονται; Οι οικονομολόγοι, οι πολιτικοί επιστήμονες, οι φιλόσοφοι, οι …ερευνητές ή οι …δικαστές; Σίγουρα όχι οι πολιτικοί μας! Αυτοί είναι άκρως …επικίνδυνοι! Πριν προλάβουν να αντιληφθούν/συνειδητοποιήσουν πως φθάσαμε εδώ και αδυνατώντας να παραδεχθούν όχι μόνο την άγνοια αλλά και την ανικανότητα και των ιδίων και του συστήματος μας (λόγω …λιλιπούτιου μεγέθους, …ανωριμότητας, τσαπατσουλιάς, διχόνοιας,…) άρχισαν ήδη (ακούστε ΑΚΕΛ, ΕΔΕΚ, Οικολόγους, Γ Λιλλήκα, ιεράρχες… και άλλους …προφήτες) να μας προσκαλούν να πηδήξουμε στο …κενό!
ΑΙΔΩΣ! ΚΡΙΜΑ! …ΕΛΕΟΣ! ΑΣ ΠΡΟΣΓΕΙΩΘΟΥΜΕ ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ, ΑΣ ΕΠΟΥΛΩΣΟΥΜΕ ΤΙΣ ΠΛΗΓΕΣ ΜΑΣ ΚΑΙ ΑΣ ΚΤΙΣΟΥΜΕ ΕΝΑ …ΠΑΡΘΕΝΩΝΑ (μπορούμε;) ΣΤΑ ΕΡΕΙΠΙΑ ΤΟΥ …ΑΧΥΡΩΝΑ!
Ιδού η …Κύπρος, ιδού και το …πήδημα!
(1) http://www.mofa.go.jp/policy/economy/g20_summit/2010-2/document.pdf
(2) http://www.financialstabilityboard.org/publications/r_111104cc.pdf
(3) http://lexicon.ft.com/Term?term=bail_in
Bail–out σημαίνει αδειάζω βάρκα που μπάζει για να τη σώσω!
Τι σημαίνει bail–in; Μήπως φουσκώνω …αερόστατο για να μην πέσει;
Bail-inable;
(4) http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=COM:2012:0280:FIN:EN:PDF
(5) http://ec.europa.eu/transparency/regdoc/rep/10061/2012/EN/10061-2012-2005-EN-F-0.Pdf
*Ο Νίκος Τιμοθέου, H–MMEMΠ, δεν είναι ούτε οικονομολόγος ούτε οικονομικός αναλυτής!
**Δημοσιεύτηκε στον ΠΟΛΙΤΗ στις 7.4.2013