Του Νίκου Τιμοθέου*
Οι ευρωεκλογές ανέδειξαν αυξανόμενο ευρωσκεπτικισμό και αντι-ευρωπαϊσμό! Οι τάσεις αυτές συνοδεύονται από αύξηση της ποσοστιαίας εκλογικής δύναμης και των δύο άκρων:
- Στην ακροδεξιά, ο αντι-ευρωπαϊσμός είναι εμφανής. Σημαία των ακροδεξιών κομμάτων ο εθνικισμός. Σε κάποιες περιπτώσεις, φθάνει στην επιδίωξη εξόδου από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αντιτίθενται στην ομοσπονδοποίηση της ΕΕ και επιδιώκουν αποδυνάμωση της.
- Στην ακροαριστερά, ο ευρωσκεπτικισμός είναι συγκεκαλυμμένος. Με το πρόσχημα επιδίωξης περισσότερης «δημοκρατίας», βάλλεται η κεντρική εκτελεστική εξουσία είτε ονομάζεται Ευρωπαϊκή Επιτροπή είτε Συμβούλιο. Θεωρητικά επιδιώκουν ενδυνάμωση του Ευρωκοινοβουλίου και αποδυνάμωση της κεντρικής εκτελεστικής εξουσίας –προς «συμπλήρωση» τάχα του ελλείμματος δημοκρατίας. Στην πράξη, πολεμούν την ομοσπονδοποίηση!
Ακροαριστεροί και (ψευδο)σοσιαλιστές αδυνατούν να αντιληφθούν ότι, όπως και στο εθνικό επίπεδο, είναι και στην ΕΕ αναγκαία μια ισορροπία ανάμεσα στην εκτελεστική και τη νομοθετική/ελεγκτική εξουσία. Αυτή είναι αποτέλεσμα «δυναμικής αντιπαλότητας» ανάμεσα στην Εκτελεστική Εξουσία (Συμβούλιο και Κολλέγιο Επιτρόπων), που διορίζεται/αντιπροσωπεύει τις δημοκρατικά εκλεγμένες εθνικές κυβερνήσεις και το Ευρωκοινοβούλιο, που εκλέγεται απευθείας από το λαό. Η ανώτατη κεντρική εκτελεστική εξουσία, το Συμβούλιο, συνίσταται από τους αρχηγούς των εθνικών κυβερνήσεων και η κάθε εξειδικευμένη εκτελεστική εξουσία από το συμβούλιο των αρμόδιων «εθνικών» υπουργών.
Αμφότερες οι ανώτατες ευρωπαϊκές εξουσίες, εκτελεστική και νομοθετική, είναι δημοκρατικά αντιπροσωπευτικές! Είτε μας αρέσει είτε όχι. Και όπως συμβαίνει στο εθνικό επίπεδο, έτσι και στο πανευρωπαϊκό, υφίσταται και θα υφίσταται πάντα μια πάλη δυνάμεων.
Στο πανευρωπαϊκό, η πάλη είναι πολυπλοκότερη. Είναι και πάλη εθνικών συμφερόντων. Και εδώ, φυσικά, έχουμε αντιστοιχία με το τι συμβαίνει στο εθνικό επίπεδο. Γεωγραφικές περιοχές ανταγωνίζονται για το διαμοιρασμό των εθνικών πόρων –του κοινοτικού / κρατικού προϋπολογισμού! Ομοίως, ανταγωνίζονται ομάδες συμφερόντων. Ακόμη και υπουργεία! Ο Υπουργός Παιδείας θέλει περισσότερα χρήματα, πλην όμως το ίδιο επιθυμεί και ο Υπουργός Υγείας. Και ένας Υπουργός Εσωτερικών θα ήθελε να είναι αρεστότερος στους Δήμους και τους δημότες δίνοντας τους μεγαλύτερη χορηγία, αν κατάφερνε να εξασφαλίσει μεγαλύτερο μερίδιο από τον εθνικό προϋπολογισμό. Το ίδιο θα επιθυμούσαν οι ανατολικές επαρχίες της Γερμανίας σε βάρος των δυτικών! Ο Ιταλικός νότος σε βάρος του βορρά! Και άνεργοι, συνταξιούχοι, άκληροι, κοκ, σε κάθε χώρα, σε βάρος των ελεύθερων επαγγελματιών ή των ιδιοκτητών ακίνητης περιουσίας!
Ο αέναος «αγώνας» διανομής/αναδιανομής υφιστάμενου και παραγόμενου πλούτου θα συνεχίζεται σε δημοκρατία και δικτατορία. Σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, αλλά και σε παγκόσμιο!
Η εξέλιξη της τεχνολογίας, ο εκμηδενισμός των αποστάσεων με την εξέλιξη των φυσικών και των ηλεκτρονικών επικοινωνιών, η προσπάθεια του ανθρώπου αποφυγής αιματηρών πολέμων και διασφάλισης παγκόσμιας ειρήνης δημιούργησαν την παγκοσμιοποίηση.
Όπως όμως συμβαίνει σε όλη τη διαδρομή της ιστορίας της ανθρωπότητας, οι «ανατρεπτικές εξελίξεις» δημιουργούν ασυνέχεια, ανατρέπουν τις υφιστάμενες ισορροπίες και προκαλούν μεταβατικές καταστάσεις μέχρις ότου επικρατήσει μια νέα ισορροπία, που με τη σειρά της θα ανατραπεί αργά ή γρήγορα από μια νέα «ανατρεπτική εξέλιξη».
Ανατρεπτικές εξελίξεις μπορεί να είναι τεχνολογικές, όπως η ανακάλυψη της ατμομηχανής, του ηλεκτρισμού, του αεροπλάνου, της ηλεκτρονικής, των κινητών τηλεπικοινωνιών…! Πολιτικές, όπως η ανατροπή της μοναρχίας. Γεωγραφικές ανακαλύψεις, όπως των Ινδιών και της Αμερικής. Αποτέλεσμα πολέμου! Η πλέον πρόσφατη είναι η παγκοσμιοποίηση σε συνδυασμό με τις πολιτικο-οικονομικές ανατροπές στην Κίνα, στη Ανατολική Ευρώπη και χώρες του Τρίτου Κόσμου, στις «τίγρεις» της Άπω Ανατολής και στη Βραζιλία.
Η παγκοσμιοποίηση δεν μετέφερε απλά παραγωγικές δραστηριότητες και θέσεις εργασίας από το Δυτικό κόσμο στον Τρίτο, αλλά δημιούργησε/δημιουργήθηκε από πελώριες «πολυεθνικές» εταιρείες, που, εν πολλοίς, είναι «διεθνικές», «υπερεθνικές» ή/και «αντι-εθνικές»! Δημιούργησε το «υπερεθνικό κεφάλαιο». Άμεσες συνέπειες των ανατρεπτικών αυτών εξελίξεων είναι:
- Η αποκάλυψη των αδυναμιών του «Δυτικού Κράτους Προνοίας», που βασίστηκε σε πλεονασμό «πόρων» χαμηλής παραγωγικότητας σε βάρος του Δεύτερου και Τρίτου Κόσμου!
- Η αποκάλυψη της αδυναμίας της «σοσιαλδημοκρατίας» να εξορθολογήσει τις κρατικές/δημόσιες υπηρεσίες και τα συστήματα προνοίας και να βελτιώσει την παραγωγικότητα (αποτελεσματικότητα, παραγωγικότητα και ποιότητα) τους.
- Η αποκάλυψη της παντοδυναμίας του υπερεθνικού/διεθνικού/αντι-εθνικού κεφαλαίου και η επέλαση του «άκρατου καπιταλισμού» -που βρήκαν πρόσφορο έδαφος στο κενό που άφησε πίσω της η αδυναμία της σοσιαλδημοκρατίας και η κατάρρευση του (αν)υπαρκτού σοσιαλισμού- προκαλώντας φτωχοποίηση της μεσαίας τάξης.
- Η αδυναμία των πολιτικών σχηματισμών να διαγνώσουν σε βάθος την κατάσταση, να παραδεχθούν την κατάρρευση των ιδεολογιών τους και να προτείνουν λύσεις!
Χαοπλοκότητα*
και παντοπικότητα* δυσκολεύουν τις μεγάλες λαϊκές μάζες να κατανοήσουν/συνειδητοποιήσουν τους λόγους που οδήγησαν στη σημερινή κρίση και την ανάγκη οδυνηρών μεταβατικών λύσεων. - Η έξαρση του λαϊκισμού της ακροδεξιάς, της ακροαριστεράς και των σοσιαλιστών που «φορτώνουν» το πρόβλημα στους «άλλους», ενώ αδυνατούν να προτείνουν λύσεις: από Λε Πεν, Φάρατζ και Χρυσή Αυγή (κατά των μεταναστών) μέχρι Τσίπρα, Άντρο Κυπριανού, Λιλλήκα και Ομήρου (κατά του «επιχειρείν», της δημιουργίας πλούτου, της οικογένειας ΜΑΣ, Ευρωπαϊκής Ένωσης και των διεθνών «συνεργατικών» ΜΑΣ ιδρυμάτων, Ευρωζώνης, ΕΚΤ, ΔΝΤ…)!
- Μόνη ελπίδα η αφύπνιση Κεντροδεξιάς και Κεντροαριστεράς, ώστε να υιοθετήσουν ένα νέο οικονομικό μοντέλο, τον ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟ*, που θα αντικαταστήσει και τον άκρατο καπιταλισμό και τη σοσιαλδημοκρατία, υιοθετώντας τα καλά του κάθε συστήματος και αποβάλλοντας τα κακά του και θα ενισχύσει τη μεγάλη μεσαία τάξη!
* Βλέπε σχετικά άρθρα στον παρόντα ιστότοπο.
** Δημοσιεύτηκε στον ΠΟΛΙΤΗ στις 22.6.2014