Του Νίκου Τιμοθέου
Είναι τοις πάσι γνωστό ότι το κόστος παραγωγής του ηλεκτρικού ρεύματος έχει λίγες βασικές συνιστώσες:
- Την τιμή του καύσιμου (μαζούτ, πετρελαίου, φυσικού αερίου, κάρβουνου ή ουρανίου)
- Το κόστος κεφαλαίου (απόδοση κεφαλαίου/τόκους δανεισμού) της συνολικής επένδυσης για την παραγωγή του ηλεκτρικού ρεύματος (ορθότερα της ηλεκτρικής ενέργειας)
- Την απόσβεση της επένδυσης παραγωγής (των σταθμών παραγωγής και της λοιπής σχετικής υποδομής)
- Το λειτουργικό κόστος παραγωγής, που συνίσταται γενικά σε:
(1) Εργατικό κόστος
(2) Δαπάνες συντήρησης των σταθμών παραγωγής και της λοιπής σχετικής υποδομής
(3) Υπερκεφαλαιουχικές δαπάνες (overheads)
(4) Δαπάνες διαχείρισης των αποβλήτων (τέφρας για το κάρβουνο, πυρηνικών για το ουράνιο, καυσαερίων για όλα πλην πυρηνικών). Ειδικά για τα καυσαέρια, είναι τεχνολογικά σήμερα δυνατή η αναβάθμιση των εγκαταστάσεων της ΑΗΚ ώστε να μειωθούν τα καυσαέρια σε επιτρεπτά επίπεδα, έναντι μιας σημαντικής πλην όμως εφάπαξ δαπάνης, η οποία σταδιακά θα αποσβεστεί και από τη μη καταβολή προστίμων!
Βέβαια, ο καταναλωτής πληρώνει πέρα από το κόστος παραγωγής και το κόστος μεταφοράς και διανομής της ηλεκτρικής ενέργειας και εξυπηρέτησης των καταναλωτών.
Η μεταπήδηση από τη χρήση του μαζούτ και του πετρελαίου στη χρήση φυσικού αερίου συνεπάγεται επιπρόσθετο κόστος δύο-τριών δισεκατομμυρίων Ευρώ για:
α. μετατροπή των λεβήτων της ΑΗΚ ώστε να μπορούν να κάψουν αποδοτικά και φυσικό αέριο
β. δημιουργία του τερματικού σταθμού φυσικού αερίου
γ. εκσκαφή και αποκατάσταση των αυτοκινητοδρόμων από το σταθμό φυσικού αερίου μέχρι τους σταθμούς παραγωγής, τουλάχιστον, δηλαδή, από το Βασιλικό μέχρι τη Δεκέλεια, και εγκατάσταση διασωληνώσεων μεταφοράς του αερίου, καθώς και αντλιοστασίων. Είναι μάλιστα πιθανόν να επεκταθεί το δίκτυο διανομής και στις άλλες πόλεις έναντι δαπάνης δισεκατομμυρίων Ευρώ με τη δικαιολογία της εγκατάστασης μικρών σταθμών παραγωγής κοντά στις πόλεις και της οικιακής χρήσης φυσικού αερίου! Πράγμα ΙΣΩΣ λογικό ΜΟΝΟΝ αν και όταν εξορύξουμε δικό μας αέριο σε επαρκείς ποσότητες!
Οι πιο πάνω επενδύσεις συνεπάγονται τεράστιες δαπάνες: κόστος κεφαλαίου (δηλαδή, απόδοση κεφαλαίου/τόκους δανεισμού), αποσβέσεις και λειτουργικά έξοδα. Αυτές θα επιβαρύνουν φυσικά το κόστος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας!
Βλέπουμε λοιπόν ότι από τις συνιστώσες του κόστους παραγωγής θα αυξηθούν σημαντικά το κόστος κεφαλαίου, οι αποσβέσεις και το λειτουργικό κόστος. Από την άλλη, θα εξοικονομηθεί μόνο μέρος από τα πρόστιμα καυσαερίων.
Σε ό,τι αφορά το καύσιμο, θεωρητικά το κόστος παραγωγής μιας κιλοβατώρας θα είναι χαμηλότερο για το φυσικό αέριο σε σύγκριση με το μαζούτ και το πετρέλαιο (αν και όλα πολύ ακριβότερα από το ουράνιο!). Αυτό όμως δεν είναι καθόλου σίγουρο, αφού οι τιμές των καυσίμων επηρεάζονται πολύ από τη ζήτηση και τις πολιτικές συνθήκες και κανένας δεν μπορεί να προβλέψει το μέλλον! Ακόμη, το ρίσκο μεγαλώνει όταν θα εξαρτόμαστε από ένα και μόνο προμηθευτή μακροπρόθεσμα (για δεκαετίες), σε αντίθεση με τη σημερινή κατάσταση, που η ΑΗΚ ζητά νέες προσφορές βραχυπρόθεσμα (για ένα-τρία χρόνια).
Είναι λοιπόν πολύ πιθανόν το τελικό κόστος παραγωγής να είναι ψηλότερο για το φυσικό αέριο, παρά για το μαζούτ και το πετρέλαιο!
Την ανάλυση αυτή οφείλουν να παρουσιάσουν ΓΡΑΠΤΩΣ ΔΗΜΟΣΙΑ η ΑΗΚ και η ΔΕΦΑ και να την θέσουν κάτω από τη βάσανο και της Βουλής και ειδικών εμπειρογνωμόνων και του λαού, προτού είναι αργά!
Ακόμη, θα πρέπει να μας παρουσιάσει ταυτόχρονα η ΑΗΚ τη μελέτη της για την εναλλακτική εγκατάσταση ηλιοθερμικών και φωτοβολταϊκών σταθμών παραγωγής και πως συγκρίνεται το κόστος παραγωγής τους σε αντιπαραβολή με το μαζούτ και με το φυσικό αέριο.
Αρκεί να πούμε εδώ ότι ο ηλιοθερμικός σταθμός αξιοποιεί τη δωρεάν ηλιακή ακτινοβολία, για να παραγάγει ατμό, αντικαθιστώντας ουσιαστικά τους λέβητες. Στη συνέχεια η ενέργεια του ατμού μετατρέπεται από τους υφιστάμενους ατμοστρόβιλους και τις γεννήτριες σε ηλεκτρική ενέργεια. Ο φωτοβολταϊκός παράγει απευθείας ηλεκτρική ενέργεια, η οποία απλά απαιτεί μετασχηματισμό για να τροφοδοτήσει το δημόσιο δίκτυο.
Τέτοιοι σταθμοί σίγουρα απαιτούν μια μεγάλη αρχική δαπάνη (άρα έχουν ψηλότερο κόστος κεφαλαίου και αποσβέσεις και σχετικά μικρότερο λειτουργικό κόστος), μηδενικό όμως κόστος καυσίμου και φυσικά καθόλου καυσαέρια! Μήπως θα έχουν χαμηλότερο κόστος παραγωγής; – πέρα από το ό,τι καθιστούν δυνατή σημαντική απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα και τα σκαμπανεβάσματα της τιμής τους.
Αρκεί εδώ να σημειώσουμε ότι στην Ισπανία λειτουργούν ήδη εννέα σταθμοί συνολικής ισχύος 500 σχεδόν μεγαβάτ και βρίσκονται υπό κατασκευή ακόμη 27 σταθμοί συνολικής ισχύος περίπου 1.600 μεγαβάτ – σήμερα η Κύπρος έχει μέγιστη ζήτηση αιχμής 1.200 μεγαβάτ περίπου!
Εννοείται ότι οι σταθμοί αυτοί δεν θα αρκούσαν για να καλύψουν όλες τις ανάγκες, παρόλη την ηλιοφάνεια της Κύπρου. Σε συνδυασμό όμως με τα υπό κατασκευή αιολικά πάρκα θα κάλυπταν ένα σημαντικό ποσοστό των αναγκών μας και το υπόλοιπο θα κάλυπταν οι υφιστάμενοι σταθμοί μαζούτ/πετρελαίου της ΑΗΚ, με πρόστιμα της τάξης εκείνων που θα πληρώνουμε με ακόμη και με το φυσικό αέριο!
Εννοείται ότι όταν με το καλό εξορύξουμε το δικό μας φυσικό αέριο –κάτι που θα ανέτρεπε πλήρως το ενεργειακό ισοζύγιο (και φυσικά τα δημόσια οικονομικά)- θα το αξιοποιούσαμε και στους σταθμούς παραγωγής της ΑΗΚ και τρίτων.
Είναι βέβαιο ότι υφίστανται συνοπτικές εκθέσεις για όλα τα πιο πάνω. Αντί λοιπόν να εκτοξεύεται «λάσπη» κατά «σχετικών, ασχέτων και αδημονούντων», ας ενημερωθούμε με μια εκτενή ενυπόγραφη δημοσίευση στον τύπο και στον ιστοχώρο του Υπουργείου, όπως μας υποσχέθηκε κατ’ επανάληψη ο Υπουργός Εμπορίου, Βιομηχανίας, Τουρισμού και εκών άκων Ενεργείας! Και ας γίνει μια δημόσια διαβούλευση, ώστε να τεθούν ερωτήσεις και να δοθούν απαντήσεις, όπως συνηθίζεται στην ΕΕ και στην Κύπρο για πολύ λιγότερο σημαντικά θέματα!
*Δημοσιεύτηκε στον ΠΟΛΙΤΗ