Του Νίκου Τιμοθέου*
Η εξασφάλιση ψηλής ποιότητας καθολικής ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης (ΙΦΠ) στον πολίτη θεωρείται σήμερα εκ των ων ουκ άνευ για μια σύγχρονη πολιτεία – παρομοίως με την εσωτερική και εξωτερική ασφάλεια, την καθολική εκπαίδευση, τη δικαιοσύνη και τις βασικές ατομικές ελευθερίες!
Το επίπεδο ποιότητας των αγαθών αυτών εξαρτάται από:
- Τον πλούτο που διαθέτει και δημιουργεί το κάθε κράτος.
- Την προτεραιότητα που δίνει η Πολιτεία στα αγαθά αυτά, η οποία είναι συνήθως αντιστρόφως ανάλογη με τη σειρά που απαριθμούνται πιο πάνω και άρα στους πόρους που μπορούν να διατεθούν στο κάθε ένα.
- Την ποιότητα των παρόχων κάθε αγαθού.
- Την ποιότητα της ρύθμισης, διαχείρισης και εποπτείας της παροχής εκάστου.
- Την ποιότητα της γενικότερης διακυβέρνησης τόσο στον δημόσιο τομέα όσο και στον ιδιωτικό.
Στην Κύπρο, κατά γενική ομολογία, η ποιότητα διακυβέρνησης υστερεί κατά πολύ των Βόρειων και Κεντρικών Ευρωπαϊκών χωρών και αρκετών άλλων, ιδιαίτερα στον δημόσιο, αλλά και στον ιδιωτικό τομέα. Αρκεί να αναλογιστούμε τις αλλεπάλληλες ανεπιτυχείς προσπάθειες εκσυγχρονισμού της κρατικής μηχανής!
Η ποιότητα ρύθμισης και ιδιαίτερα της εποπτείας τόσο της ιδιωτικής όσο και της δημόσιας δραστηριότητας δυστυχώς βρίσκεται σε τριτοκοσμικά επίπεδα. Η πληθώρα των δημόσιων σκανδάλων, το χαμηλό επίπεδο και ποιότητας και παραγωγικότητας των δημόσιων υπηρεσιών και των κρατικών οργανισμών αποδεικνύει του λόγου το αληθές: ποιότητα και παραγωγικότητα δημόσιας εκπαίδευσης απογοητευτική, δημόσιας ΙΦΠ απαράδεκτη, δημόσιας ασφάλειας και αστυνόμευσης πολύ χαμηλή -η (μη) εφαρμογή του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας ομιλεί αφ’ εαυτής, ομοίως η άτακτη δόμηση και η αδυναμία έκδοσης πιστοποιητικών τελικής έγκρισης και τίτλων ιδιοκτησίας! Ο κατάλογος …ατέλειωτος!
Η Πολιτεία μας οφείλει να πετάξει τα ροζ «αμματογυάλια» της και να επικεντρωθεί στα θεμελιώδη:
- Να παραδεχθεί ότι ΟΛΟΚΛΗΡΟΣ ο δημόσιος τομέας (κεντρικός, ευρύτερος, τοπική αυτοδιοίκηση και αμιγώς κρατικές επιχειρήσεις) αδυνατούν να καταστούν παραγωγικές και υγιείς και κατά συνέπεια θα πρέπει να περιοριστούν ΜΟΝΟ σε καθήκοντα που δεν μπορούν να ανατεθούν στον ιδιωτικό τομέα: νομοθεσία, δικαιοσύνη, ασφάλεια, ρύθμιση και εποπτεία. (*Βλ. άρθρα στον ιστότοπο του γράφοντος.)
- Και άρα να αναθέσει στον ιδιωτικό τομέα την παροχή των υπόλοιπων θεμελιωδών αγαθών: ΙΦΠ, εκπαίδευσης, ηλεκτρικής ενέργειας, ηλεκτρονικής επικοινωνίας…!
- Να παραδεχθεί ότι το δημόσιο δεν μπορεί να παράγει και να παραδίδει στον πολίτη αγαθά με την απαιτούμενη ψηλή παραγωγικότητα =αποτελεσματικότητα, αποδοτικότητα και ποιότητα αγαθού και εξυπηρέτησης. (*Βλ. άρθρα στον ιστότοπο του γράφοντος.)
- Και άρα να ιδιωτικοποιήσει σταδιακά ΟΛΕΣ ανεξαιρέτως τις παραγωγικές υπηρεσίες του δημοσίου είτε ανήκουν στο κεντρικό κράτος είτε σε κρατικούς οργανισμούς είτε στην τοπική αυτοδιοίκηση!
- Να επιδιώξει να βελτιώσει τη ρύθμιση και την εποπτεία δημιουργίας και παράδοσης αγαθών (υλικών και υπηρεσιών).
- Να περιορίσει τις αρμοδιότητες των Υπουργείων σε αποκλειστικά νομοπαρασκευαστικές, ρυθμιστικές και εποπτικές! [Τα Υπουργεία Υγείας και Παιδείας έχουν αποδείξει διαχρονικά ότι αδυνατούν να διευθύνουν παραγωγικά τα νοσοκομεία και τα σχολεία αντίστοιχα!]
- Να περιορίσει το κόστος του (συρρικνωμένου πλέον) δημόσιου τομέα, ώστε να περισσεύουν πόροι (ουσιαστικά η φορολογική συνεισφορά του ιδιωτικού τομέα και των πολιτών) για την εξασφάλιση της ψηλής ποιότητας (που αναμένει ο πολίτης) των αγαθών που θα του προσφέρει ο ιδιωτικός τομέας.
- Όταν το κόστος των δημόσιων υπηρεσιών περιοριστεί στο ελάχιστο θα γνωρίζουμε τι περισσεύει για την παροχή (από τον ιδιωτικό τομέα) των υπόλοιπων θεμελιωδών αγαθών: ΙΦΠ και εκπαίδευσης και πόσο θα επιβαρύνει τον φορολογούμενο, που μόνο αυτός (έστω μέσω των εκλεγμένων αντιπροσώπων του) οφείλει να καθορίζει!
Στην εκπαίδευση μέχρι σήμερα επικρατεί ΑΔΙΚΩΣ ο κρατικός τομέας, επειδή εκείνος παρέχει «δωρεάν» εκπαίδευση (αναλώνοντας φόρους) και ΑΡΝΕΙΤΑΙ ΜΕΧΡΙ ΤΩΡΑ να επιδοτήσει τον πολίτη που εξαναγκάζεται/επιλέγει για τα παιδιά του ιδιωτική εκπαίδευση (και στα ΤΡΙΑ επίπεδα)!
- Η εισαγωγή ΔΕΛΤΙΟΥ για κάθε μαθητή/φοιτητή -που θα ρευστοποιείται σε δημόσιο ή ιδιωτικό σχολείο- θα λύσει το πρόβλημα και θα εξαναγκάσει το δημόσιο σχολείο να καταστεί παραγωγικότερο και αργά ή γρήγορα να ιδιωτικοποιηθεί!
Στην ΙΦΠ έχει ήδη αποφασιστεί ΟΜΟΦΩΝΑ ότι το κόστος της θα καταβάλλεται από δημόσιους πόρους (ουσιαστικά φορολογία αφού και οι εισφορές συνιστούν φυσικά φόρο) είτε ο πολίτης επιλέξει ιδιωτικό πάροχο είτε κρατικό!
- Το ερώτημα που τίθεται είναι κατά πόσο θα πρέπει η Κυπριακή Πολιτεία να επαναλάβει τα λάθη του παρελθόντος και να δημιουργήσει ακόμη ένα υδροκέφαλο αναποδοτικό κρατικό οργανισμό Δημόσιων(!) Νοσοκομείων που αργά ή γρήγορα θα έχει την τύχη των Κυπριακών Αερογραμμών, του Κρατικού Σφαγείου, των δασικών βιομηχανιών, της Αρχής Λιμένων, της ΑΤΗΚ κοκ; Σε ένα τομέα που μπορεί να συμπαρασύρει στην πτώχευση την κυπριακή οικονομία!
Ήγγικεν η ώρα να τολμήσει η Πολιτεία να αυτονομήσει τα κρατικά νοσοκομεία μετατρέποντας τα σε εταιρεία ιδιωτικού δικαίου προσφέροντας μειοψηφικό μερίδιο μετοχών (25-35%) και τη διεύθυνση της εταιρείας σε στρατηγικό επενδυτή, που να είναι αποδεδειγμένα επιτυχημένος διαχειριστής νοσοκομείων -υφίστανται τέτοιοι σε πολλές χώρες και της ΕΕ.
- Μόνο έτσι θα δημιουργηθεί υγιής ανταγωνισμός, ψηλή ποιότητα και ελαχιστοποίηση κόστους!
- Κάθε άλλη λύση θα καταστεί καταβόθρα των κόπων του πολίτη!
* Δημοσιεύτηκε στον ΠΟΛΙΤΗ και στον Φιλελεύθερο τον Αύγουστο του 2016