Η υλοποίηση του σκοπού της εκπαίδευσης: ΜΑΘΗΣΗ και ΜΟΡΦΩΣΗ

Του Νίκου Τιμοθέου

Αν θέλουμε να βελτιώσουμε τη δημόσια εκπαίδευση θα πρέπει να την αντιμετωπίσουμε κάτω από το φακό της σύγχρονης θεωρίας και πρακτικής της ΔΙΕΥΘΥΝΣΗΣ ΚΑΙ ΗΓΕΣΙΑΣ, που επιβάλλει συνοπτικά ότι:

  1. Επιτυχημένος είναι ένας οργανισμός όταν δημιουργεί και ΠΑΡΑΔΙΔΕΙ στους συμμετόχους του THN ΑΞΙΑ ΠΟΥ ΙΚΑΝΟΠΟΙΕΙ ΤΙΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΟΥΣ ΚΑΙ ΙΔΕΩΔΩΣ ΤΟΥΣ ΕΝΘΟΥΣΙΑΖΕΙ, κατά ισορροπημένο τρόπο, στα πλαίσια των διαθέσιμων οικονομικών και έμψυχων πόρων.
  2. Κύριος συμμέτοχος της δημόσιας εκπαίδευσης είναι ο ΜΑΘΗΤΗΣ/ ΦΟΙΤΗΤΗΣ χάριν του οποίου υφίσταται ο οργανισμός εκπαίδευσης.
  3. Σημαντικοί συμμέτοχοι είναι οι εκπαιδευτικοί, οι γονείς και η διεύθυνση/ηγεσία από το ανώτατο επίπεδο, τον Γενικό Διευθυντή του ΥΠΠ μέχρι τον υποδιευθυντή κάθε εκπαιδευτηρίου και τον υπεύθυνο κάθε τμήματος. Συμμέτοχοι είναι και οι υποστηρικτικές υπηρεσίες του οργανισμού εκπαίδευσης, η πολιτική ηγεσία ΠΑΙΔΕΙΑΣ (για τη δημόσια και την ιδιωτική εκπαίδευση), η οικονομία του τόπου, οι εργοδοτικές οργανώσεις, η Πολιτεία (κυβέρνηση, βουλή, κόμματα κοκ) και η κοινωνία στο σύνολο της.
  4. Κύρια προϊόντα της εκπαίδευσης είναι η ΜΑΘΗΣΗ (στην πλατιά της έννοια που περιλαμβάνει γνώσεις και δεξιότητες: πνευματικές, συμπεριφοράς, διαπροσωπικές, χειρωνακτικές, κ.ά.) και η ΜΟΡΦΩΣΗ (με την πλατιά ερμηνεία που περιλαμβάνει τις ανθρωπιστικές και τις αριστοτέλειες αξίες, την αγωγή, τον χαρακτήρα και γενικές γνώσεις).
  5. Η διδασκαλία συνιστά την κυριότερη διεργασία (process) δημιουργίας και παράδοσης της «μάθησης» και της «μόρφωσης». Ας προσέξουμε όμως ότι αυτή δεν αρκεί ούτε για τη δημιουργία ούτε για την παράδοση των δύο προϊόντων. Γιατί; ΕΠΕΙΔΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΣΚΟΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΣΥΜΜΕΤΕΧΕΙ ΕΝΕΡΓΑ ΚΑΙ Ο ΜΑΘΗΤΗΣ / ΦΟΙΤΗΤΗΣ.
  6. Για να επιτευχθεί ο σκοπός απαιτείται ο εντοπισμός και η ανάλυση όλων των διεργασιών και των (έμψυχων και μη) συντελεστών (enablers) που συναποτελούν τις αλυσίδες δημιουργίας και παράδοσης αξίας (value streams): της μάθησης και της μόρφωσης.
  7. Για την παραγωγική (δηλαδή την αποτελεσματική και την αποδοτική) εκτέλεση των διεργασιών και για την επίτευξη της αναγκαίας (για την ικανοποίηση των αναγκών του κάθε συμμετόχου με προτεραιότητα τον κύριο συμμέτοχο, τον μαθητή/φοιτητή) ποιότητας, ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΝΤΟΠΙΣΤΟΥΝ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΘΟΥΝ/ ΑΠΟΚΤΗΘΟΥΝ/ ΑΝΑΠΤΥΧΘΟΥΝ οι αναγκαίες δεξιότητες (competencies) και τεχνογνωσία (competences) για κάθε έμψυχο συντελεστή (διαφορετικές, προφανώς, για τον διδάσκοντα, τον υπεύθυνο τμήματος, τον υποδιευθυντή, τον διευθυντή σχολείου, την ιεραρχία -executives- διοίκησης, διεύθυνσης και ηγεσίας του εκπαιδευτικού οργανισμού και τους επιτελείς του, τους δημιουργούς των εκπαιδευτικών μέσων (ύλης, πρότυπων σχεδίων μαθήματος, βιβλίων, βοηθημάτων, εργαστηριακών κ.ά. πειραμάτων και ασκήσεων, λογισμικού, πρότυπων εργαλείων αξιολόγησης μαθητή/ φοιτητή, διδάσκοντα, διευθυντικού προσωπικού, ιεραρχίας κοκ), τους γονείς, τους πολιτικούς, κοκ.
  8. Παρομοίως, οι προδιαγραφές άψυχων συντελεστών (κτηρίων, υποδομών, κοινού και ατομικού εξοπλισμού και εργαλείων, όπως θρανίων, διαδραστικών πινάκων, Η/Υ, ταμπλετών και εργαστηριακού εξοπλισμού) και αναλωσίμων.
  9. Για τα τελικά προϊόντα, τη μάθηση και τη μόρφωση, για κάθε διεργασία, κάθε συντελεστή παραγωγής και παράδοσης αξίας και ό,τι άλλο χρειάζονται οι διεργασίες και οι συντελεστές ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΑΘΟΡΙΣΤΟΥΝ ΔΕΙΚΤΕΣ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ (key performance indicators) και η μέθοδος μέτρησης του καθενός.
  10. Στο υφιστάμενο εκπαιδευτικό μας σύστημα, πρέπει, στη συνέχεια, να αξιολογηθεί η υφιστάμενη κατάσταση και ΝΑ ΕΝΤΟΠΙΣΤΟΥΝ ΤΑ ΚΕΝΑ σε σύγκριση με το ιδεώδες/επιθυμητό και να καταρτίζονται στρατηγικά σχεδία δράσης για κάλυψη των χασμάτων και ετήσια/ τριετή προγράμματα και προϋπολογισμοί υλοποίησης τους, που ουσιαστικά θα υλοποιήσουν το μεσο/μακροπρόθεσμο ΟΡΑΜΑ (που, δηλαδή, θέλουμε να φθάσουμε σε πέντε – δέκα χρόνια).
  11. Ο στρατηγικός προγραμματισμός πρέπει να καταρτίζεται παράλληλα με το ετήσιο/ τριετές (τακτικό) πρόγραμμα και προϋπολογισμό που πρέπει να καθορίζει ΑΝΥΠΕΡΘΕΤΩΣ ΤΟΝ ΣΤΟΧΟ ΓΙΑ ΚΑΘΕ ΔΕΙΚΤΗ ΑΠΟΔΟΣΗΣ (για τα προϊόντα – μάθησης και μόρφωσης, για κάθε διεργασία, συντελεστή, οργανική οντότητα -εκπαιδευτήριο, κεντρική, περιφερειακή, επιτελική υπηρεσία, ιεραρχική διεύθυνση/ηγεσία κοκ).
  12. Η ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ OΛΩΝ ΤΩΝ ΠΙΟ ΠΑΝΩ ΕΞΑΡΤΑΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗ ΔΙΕΥΘΥΝΤΙΚΗ ΚΑΙ ΗΓΕΤΙΚΗ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΙΕΡΑΡΧΙΑΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΥΠΟΥΡΓΟ ΚΑΙ ΤΟΝ ΓΕΝΙΚΟ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΜΕΧΡΙ ΤΟΝ ΥΠΕΥΘΥΝΟ ΤΜΗΜΑΤΟΣ (ΟΛΩΝ -με φθίνουσα έστω βαρύτητα): την ικανότητα του καθενός να εμπεδώσει όλα τα πιο πάνω, να πληροφορήσει τους συμμετόχους, να διαλεχθεί μαζί τους, να καταλήξει σε συμπεράσματα και στόχους πλατιάς αποδοχής, να εμπνεύσει, να επιτύχει ευθυγράμμιση, εμπλοκή (engagement), ιδιοκτησία δεικτών απόδοσης, στόχων, διεργασιών, σχεδίων και προγραμμάτων δράσης, δέσμευση (commitment) υλοποίησης και να ηγηθεί της εκτέλεσης.

    Εξαρτάται συνυπεύθυνα και από την ικανότητα και ωριμότητα των άλλων σημαντικών συμμετόχων: διδασκόντων, γονέων, πολιτικής και οικονομικής ηγεσίας, ΜΜΕ.

  • Πού άραγε βρισκόμαστε ως προς τα πιο πάνω;

This entry was posted in Ηγεσία, Κυβερνητική Πολιτική, Ορισμοί, Παιδεία, Πολιτική. Bookmark the permalink.