Μπορούν να σωθούν οι κυπριακές αερογραμμές;

Του Νίκου Μ Τιμοθέου*
Γράφαμε σε προηγούμενο άρθρο μας ότι ο άκρατος καπιταλισμός με το στενό του στόχο για βραχυπρόθεσμο κέρδος των ιδιοκτητών και βραχυπρόθεσμη στρατηγική έχουν αποτύχει και προτού στεγνώσει το μελάνι, ξαναβγήκε στην επιφάνεια η αδυναμία των Κυπριακών Αερογραμμών (ΚΑ).
Η συντεχνία των πιλότων διαμαρτύρεται ότι δεν είναι ενήμερη για τη στρατηγική και τα επιχειρησιακά σχέδια του εργοδότη τους. Σε απάντηση 22 αιτημάτων του εργοδότη, απήντησαν με 29 δικά τους αντι-αιτήματα. (Αυτό μην σας ξενίζει. Για την ανανέωση των συλλογικών συμβάσεων στους ημικρατικούς οργανισμούς, έκαστη από τις οικείες συντεχνίες υποβάλλει κατάλογο πολλών δεκάδων αιτημάτων, μερικές φορές υπερεκατό, ώστε στις διαπραγματεύσεις να φαίνεται ότι τάχα υποχωρεί όταν επικεντρώνεται στα σημαντικά και ακριβά!) Σε αντίθεση μάλιστα με τη συνήθη στάση των κυπριακών συνδικάτων και υπό το βάρος του σκανδαλώδους προηγούμενου της Eurocypria, απαιτούν την εξεύρεση «στρατηγικού επενδυτή (ΣΕ)» που όχι μόνο θα επενδύσει μεγάλο κεφάλαιο στις ΚΑ, αλλά θα αναλάβει και τη διεύθυνση τους.
Πόσο δίκαιο έχει η συντεχνία δεν ενδιαφέρει!  Η ουσία είναι ότι: (1) Διοικητικό Συμβούλιο (ΔΣ) και Εκτελεστική Διεύθυνση (ΕΔ) των ΚΑ δεν κατάφεραν να καταστήσουν τους πιλότους συμμέτοχους στην επιχείρηση, (2) το προσωπικό δεν εμπιστεύεται την εταιρεία και ιδιαίτερα το ΔΣ και την ΕΔ και (3) η συντεχνία άρχισε να αναστρέφει  τη στάση κατανόησης και προβάλλει αιτήματα που αφορούν έμμεσα πτώχευση ή εξαγορά(!) (4) πλείστοι πελάτες των ΚΑ δεν είναι ευχαριστημένοι και αρκετοί προτιμούν όποτε είναι εφικτό έναν από τους ανταγωνιστές! Η εταιρεία για δεκαετίες τώρα βλέπει τη φήμη της να φθίνει.
Διερωτάται ο φορολογούμενος πολίτης-ιδιοκτήτης της κρατικής αυτής εταιρείας ποιο είναι το ενεργητικό της; Η φήμη (στην καθομιλουμένη ο «αέρας») της; Το προσωπικό της (που δεν την εμπιστεύεται και ελπίζει ότι σύντομα θα βρίσκεται σε καλύτερα χέρια); Τα λίγα (πεπαλαιωμένα;) αεροσκάφη της; Οι πελάτες που δεν είναι πια πιστοί και εύκολα μεταπηδούν σε ανταγωνιστή; Κυρίως τα δικαιώματα χρήσης αεροδρομίων και η ακίνητη περιουσία της;
Αν μια σοβαρή μεγάλη αεροπορική εταιρεία (πχ η Luftansa ή η ΒΑ) ενδιαφερθεί να αγοράσει τις ΚΑ και προχωρήσει σε πολύπλευρο έλεγχο και αξιολόγηση (due diligence & valuation), τι θα βρει άραγε και σε ποια τιμή θα την αποτιμήσει;  Θα πάρει ο κύπριος φορολογούμενος πίσω τα χρήματα που επένδυσε στις ΚΑ τις τελευταίες δεκαετίες ή θα ανακαλύψει ότι χάθηκαν σε ακόμη μια μαύρη τρύπα;
Τίθεται, κατά συνέπεια, το επόμενο ερώτημα: Τι δέον γενέσθαι; Αν ανατρέξουμε στην πρόσφατη ιστορία των ευρωπαϊκών αερογραμμών θα θυμηθούμε ότι η Sabena του Βελγίου εξαφανίστηκε, η Swiss Air έκλεισε και τη θέση της πήρε μια πολύ μικρότερη η Swiss International, οι Αυστριακές Αερογραμμές δεν υφίστανται πια ως ανεξάρτητη εταιρεία αφού, ενώπιον πτώχευσης, εξαγοράστηκαν από τη γερμανική Lufthansa! Περαιτέρω, οι πλείστες ευρωπαϊκές αερογραμμές έχουν πια σχηματίσει μεγάλους συνασπισμούς, στους οποίους μάλιστα συμμετέχουν και αμερικανικοί κολοσσοί – άλλους με σφικτή και άλλους με χαλαρή σύνδεση.
Τι μέλλον μπορούν να έχουν οι ΚΑ, σε αυτό το περιβάλλον, ως αυτόνομη εταιρεία;  Μήπως κανένα! Τι εναλλακτικές δυνατότητες υφίστανται για τη διάσωση του μικρού πια ενεργητικού (της περιουσίας) της;
Μια σίγουρη λύση είναι η πώληση τους σε μια από τις μεγάλες ευρωπαϊκές εταιρείες (πχ Luftansa ή BA), αν φυσικά ενδιαφερθεί οποιαδήποτε.
Μια εναλλακτική λύση θα ήταν η κοινωνικοποίηση τους!  Η πώληση, δηλαδή, της πλειοψηφίας των μετοχών τους στους υπαλλήλους τους (όχι φυσικά στις συντεχνίες τους) και της μειοψηφίας σε στρατηγικό επενδυτή- κατά προτίμηση μια από τις πιο πάνω μεγάλες ευρωπαϊκές αερογραμμές, που θα αναλάβει και τη διεύθυνση και ίσως ενός μικρού μέρους σε κυπριακά ταμεία προνοίας και συντάξεων. Πιθανόν να είναι ήδη αργά για τη λύση αυτή. Θα έπρεπε να είχε υιοθετηθεί πριν από εφτά-δέκα χρόνια. Αντ’ αυτού, διορίζονταν πολιτικο-κομματικές διοικήσεις και η εταιρεία για μεγάλα διαστήματα είχε (για πολλούς διαφορετικούς κατά καιρούς λόγους) αδύναμη διεύθυνση, με αποτέλεσμα η υγεία της να χειροτερεύει συνεχώς παρά τις ακριβές ενέσεις, που προφανώς καλούνταν να αντιμετωπίσουν τα συμπτώματα και μόνο των ανίατων ασθενειών της.
Και οι δύο λύσεις υπαγορεύουν την ΑΜΕΣΗ αποκρατικοποίηση τους (διάβαζε την αποκομματικοποίηση τους)!
Οι κεντρώοι πολιτικοί τις υποστηρίζουν! Το ερώτημα είναι, αν έχει υποχωρήσει η ιδεοληπτική αντίθεση των κατά καιρούς κυβερνώντων και των (κυρίως «αριστερών» αλλά και κάποιων λαϊκιστών «δεξιών»)  κομματικών υποστηρικτών τους.
Δεν είναι καιρός να δουν το πρόβλημα κατάματα; Οι υπάλληλοι, ενώπιον του κινδύνου ανεργίας, έστω και ολίγον αργά, είναι έτοιμοι!
*Δημοσιεύτηκε στον ΠΟΛΙΤΗ στις 29.01.2012