Του Νίκου Τιμοθέου*
Το 30% των Διοικητικών Συμβουλίων (ΔΣ) των επιχειρήσεων και οργανισμών παγκοσμίως δεν συμφωνούν ομόφωνα στη στρατηγική της επιχείρησης!
Το 75% των Μη Εκτελεστικών Συμβούλων (ΜΕΣ) και των Εκτελεστικών Διευθυντών(ΕΔ) στον αναπτυγμένο κόσμο δεν θέλουν να ακούσουν κηρύγματα ηθικής, επειδή αντιμετωπίζουν συχνά διλήμματα ηθικής στη δουλειά τους και δεν ξέρουν ή δεν τολμούν να τα αντιμετωπίσουν.
Έρευνα ανάμεσα σε 12.500 επιχειρήσεις της Βρετανίας, απέδειξε ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις είναι η αδυναμία των ΔΣ να θέσουν στο τραπέζι σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζουν και να τα συζητήσουν. Δραματικό αποτέλεσμα: με βάση 50 διαφορετικές παραμέτρους, ο Πρόεδρος και οι ΜΕΣ έχουν πολύ καλύτερη (και άρα πλαστή) εικόνα για την υγεία της επιχείρησης της οποίας προΐστανται παρ’ ό,τι οι ΕΔ. Ένα-δύο διευθυντικά επίπεδα πιο κάτω, η εικόνα είναι πολύ χειρότερη!
ΟΙ ΜΕΣ, οι ΕΔ και τα ανώτερα διευθυντικά στελέχη δεν τολμούν να μιλήσουν ανοικτά για τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η επιχείρηση τους και ιδιαίτερα για τις παραβιάσεις νομοθεσιών, κανονισμών και κωδίκων διαχείρισης κινδύνου, δεοντολογίας και ηθικής –είτε στη χώρα που έχουν την έδρα τους είτε στις χώρες από τις οποίες αγοράζουν πρώτες ύλες και υπηρεσίες! Παραδέχονται ότι αντιμετωπίζουν συχνά ηθικά διλήμματα και ότι κανένας δεν τους βοηθά, αλλά δεν τολμούν να τα φέρουν στην επιφάνεια ούτε φυσικά και να ζητήσουν βοήθεια με τη μορφή του συμβούλου (coach) ή του μέντορα! Την κατάσταση χειροτερεύει η ανυπαρξία εταιρικού κώδικα ηθικής ο οποίος θα συνιστούσε την πυξίδα αντιμετώπισης τέτοιων διλημμάτων. Στις ΗΠΑ η κατάσταση είναι χειρότερη, σε ό,τι αφορά στα ΔΣ, γιατί η απλή γνώση τέτοιας παράβασης από ένα ΜΕΣ είναι κολάσιμη, αν δεν καταγγελθεί – γι’ αυτό και δεν θέλουν να γνωρίζουν!
Η κατάσταση καθίσταται δραματική όταν η έρευνα φθάνει στα Υπουργικά Συμβούλια. Εκεί, η έρευνα απέδειξε ότι σχεδόν ποτέ κανένας υπουργός δεν τολμά να αμφισβητήσει τις προτάσεις συναδέλφου του ή του Προέδρου / Πρωθυπουργού με αποτέλεσμα πολλές αποφάσεις να λαμβάνονται ελαφρά τη καρδία και τη συνειδήσει!
Υπουργοί παραδέχονται ότι σοβαρές αποφάσεις λαμβάνονται χωρίς συζήτηση μέσα σε ελάχιστα λεπτά ή και δευτερόλεπτα! Η αμφισβήτηση του συναδέλφου ισοδυναμεί με υπόσκαψη και άρα εχθρική ενέργεια και παίρνει ταχύτατα το δρόμο για τον κίτρινο τύπο, δεόντως διαστρεβλωμένη!
Το ίδιο συμβαίνει όταν η έρευνα φθάσει σε ερωτήσεις που αφορούν στην προσωπική ανάπτυξη των ΜΕΣ, των ΕΔ και των Υπουργών. Και μόνον η παραδοχή της επιθυμίας θα συμμετοχή σε ειδική επιμόρφωση ή αξιοποίηση συμβούλων (coaching/mentoring) κρίνεται ως μεγάλη αδυναμία και ο αξιωματούχος «τιμωρείται» με τον ένα ή άλλο τρόπο!
Αποτέλεσμα, οι αξιωματούχοι (ιδιωτικών και κρατικών επιχειρήσεων, δημοσίων υπηρεσιών και πολιτικοί) να βρίσκονται κάτω από συνεχές άγχος, με τον καιρό να αμβλύνεται η συνείδηση τους και η όλη κατάσταση να χειροτερεύει.
Τα πιο πάνω ανέφερε στην ομιλία του ο διάσημος ερευνητής-καθηγητής Δρ Andrew Kakabadse στην εναρκτήρια ομιλία του Κυπριακού Ινστιτούτου Επιχειρηματικής Ηθικής (EBEN CY) που έγινε σε ένα πυκνό ακροατήριο στα Κεντρικά Γραφεία της Τράπεζας Κύπρου την Πέμπτη 19 Ιανουαρίου.
Ο ομιλητής τόνισε ότι το θέμα επικεντρώνεται σαφέστατα σε αδυναμίες ηγεσίας, στρατηγικής, πολιτικής και διαχείρισης λειτουργικών διεργασιών.
Μόνος τρόπος αντιμετώπισης των προβλημάτων ηθικής, τόνισε, είναι η ΣΥΛΛΟΓΙΚΗ αντιμετώπιση τους από τους προβληματισμένους επαγγελματίες κάθε ειδικότητας – επιχειρηματίες, δημοσιογράφους, γιατρούς, μηχανικούς, λογιστές, διευθυντικά στελέχη, πολιτικούς, κοκ και από τους απλούς λειτουργούς και υπαλλήλους.
Ακόμη, όπου την ανησυχία συμμερίζονται ο ΑΕΔ ή και κάποια ανώτατα στελέχη ή και το ΔΣ, η υιοθέτηση ενός μοντέλου επιχειρηματικής ηθικής αριστείας και η αξιοποίηση της τεχνογνωσίας εξωτερικών ή εσωτερικών «συμβούλων» (coach/consultant) μπορεί να συμβάλει τα μέγιστα για τη βελτίωση της κουλτούρας, για την έναρξη σοβαρής συζήτησης πάνω σε σοβαρά ζητήματα που πριν κανένας δεν τολμούσε να αγγίξει και στη σταδιακή διαμόρφωση ενός κώδικα ηθικής που θα βοηθά και στην αντιμετώπιση διλημμάτων.
Στην υποβοήθηση επίτευξης του πιο πάνω φιλόδοξου σκοπού στοχεύει το Κυπριακό Ινστιτούτο Επιχειρηματικής Ηθικής. Και τότε μόνο θα το επιτύχει, αν αγκαλιαστεί από τους επιχειρηματίες, τους επαγγελματίες και τα διευθυντικά στελέχη!
*Πρόεδρος του ΕΒΕΝ CY (www.ebency.org)
Δημοσιεύτηκε στον Φιλελεύθερο στις 20.2.2012