Του Νίκου Τιμοθέου*
Οι αξίες κάθε ανθρώπου, κάθε επαγγελματία, κάθε οργανισμού είναι το ΘΕΜΕΛΙΟ στο οποίο κτίζει τη ζωή του, την κουλτούρα του, τις κάθε είδους δραστηριότητες του –τον ηθικό του κώδικα1!
Τον κώδικα που συνιστά την πυξίδα της συμπεριφοράς του: του ιδίου και των ανθρώπων του μεταξύ τους, αλλά και προς όλους τους συμμέτοχους του – τους πολίτες, τους συνεργάτες του, την κοινότητα και την πολιτεία.
Ο κώδικας ηθικής του κάθε ανθρώπου και του κάθε οργανισμού είναι ο «μαγνήτης» που συγκρατεί τη «φυλή» του, η «κόλλα» που συγκρατεί τα μέλη της και διέπει τις σχέσεις της με τις «φυλές» των συμμετόχων του, ώστε να είναι αμοιβαία παραγωγικές.
Οι οργανισμοί και οι επαγγελματίες που διαμορφώνουν και τηρούν ένα κώδικα ηθικής, που βασίζεται στις αξίες τους και τον εφαρμόζουν, διαθέτουν ένα αποτελεσματικό εργαλείο που αποδεδειγμένα βελτιώνει την κουλτούρα και την αποδοτικότητα τους και εξασφαλίζει την αειφορία τους.
Τα πιο πάνω, αποδεδειγμένα, ισχύουν για τους επιτυχημένους επαγγελματίες (ελεύθερους και υπαλλήλους) και κάθε τύπου επιχειρήσεις και οργανισμούς.
Ο σκεπτόμενος, ο απηυδισμένος, ο διαμαρτυρόμενος πολίτης, είτε ψηφίζει είτε απέχει, διερωτάται: Αν η ύπαρξη και εφαρμογή ενός ουσιαστικού κώδικα ηθικής βοηθά τον επαγγελματία και τον οργανισμό να επιτύχει, γιατί δεν υιοθετείται και από τα πολιτικά κόμματα;
Ας αποπειραθούμε στο λίγο χώρο που διαθέτουμε να δούμε τι σημαίνει στην πράξη η διαμόρφωση και εφαρμογή ενός κώδικα ηθικής.
Καταρχάς θα πρέπει να διαμορφώσει το κόμμα εσωτερικούς κανονισμούς που να διέπουν τις δραστηριότητες του και τον τρόπο επικοινωνίας του, καθώς και το περιεχόμενο των πληροφοριών που παρέχουν σε όλους τους συμμετόχους του: στα μέλη του, στα συνεργαζόμενα κόμματα, στον πολίτη, στα πολιτειακά όργανα. Αναπτύσσουν, δηλαδή, ένα κώδικα συμπεριφοράς, που οφείλουν να τηρούν στην εσωτερική πληροφόρηση, στη λογοδοσία και στον απολογισμό τους προς τους εσωτερικούς και εξωτερικούς συμμετόχους τους, όχι μόνο τηρώντας τη νομοθεσία, αλλά και το δικό τους κώδικα ηθικής.
Δοκιμάστε, αγαπητοί αναγνώστες, να διαπιστώσετε ποια από τα κυπριακά πολιτικά κόμματα εφαρμόζουν τα πιο πάνω!
Ποια έχουν και εφαρμόζουν κώδικες ηθικής και συμπεριφοράς, ποια έχουν και τηρούν τις πανανθρώπινες αξίες: της αλήθειας, της ειλικρίνειας, της συνέπειας, της πλήρους πληροφόρησης, του πλήρους απολογισμού, της ισοπολιτείας, της δικαιοσύνης και της τήρησης των νόμων.
Γιατί άραγε δεν αποδέχονται έλεγχο των οικονομικών τους; Γιατί δεν αποδέχονται έλεγχο των απολαβών, φανερών και μυστικών, άμεσων και έμμεσων, των αξιωματούχων τους; Γιατί δεν φορολογούνται οι αξιωματούχοι τους για τα έμμεσα ωφελήματα που απολαμβάνουν λόγω του κομματικού αξιώματος τους είτε προέρχονται από το κόμμα είτε από «φίλους» του κόμματος;
Γιατί δεν έχουν ούτε εσωτερικά ούτε προς τα έξω πλήρη και ειλικρινή πληροφόρηση;
Γιατί επιβάλουν εσωτερική δικτατορία και δεν επιτρέπουν δημόσιο δημιουργικό διάλογο;
Γιατί επαγγέλλονται τη δημοκρατία για το κράτος ενώ εσωτερικά έχουν πλείστα δικτατορικά χαρακτηριστικά και συχνά η ηγεσία τους (είτε είναι ένα άτομο είτε ένα ολιγομελές όργανο) διατηρεί για τον εαυτό της απολυταρχικές εξουσίες και απαιτεί την τήρηση κώδικα σιωπής (ομερτά!), την τυφλή υπακοή στις εντολές της ηγεσίας και την αποφυγή ελεύθερης γνώμης και κριτικής;
Γιατί κάποια κόμματα έχουν μέχρι και υπηρεσία παρακολούθησης των μελών (ομάδα επαγρύπνησης!) με μοναδικό στόχο την εφαρμογή, όχι φυσικά ενός κώδικα ηθικής αλλά ενός «κώδικα ανηθικότητας»;
Ποια από τα πολιτικά μας κόμματα εφαρμόζουν επιστημονικές μεθόδους ανάλυσης των προβλημάτων της κοινωνίας μας και των δικών τους και διαμόρφωσης και υιοθέτησης λύσεων και στρατηγικής και σχεδίων δράσης για την υλοποίηση τους;
Ποια κόμματα έχουν ανεξάρτητη υπηρεσία εσωτερικού ελέγχου, η οποία να έχει δικαίωμα σε πλήρη πρόσβαση σε όλα τα έγγραφα και πληροφορίες του κόμματος, πολιτικά και οικονομικά και να συντάσσει σχετική έκθεση στην οποία να προβάλλει τα λάθη και τις αδυναμίες και στην ουσία όσο και στις σχετικές διεργασίες και διαδικασίες;
Ποια κόμματα μετρούν συχνά και με επιστημονικό τρόπο το βαθμό ικανοποίησης των διαφόρων ομάδων συμμετόχων τους: των μελών, των αξιωματούχων, των φίλων του κόμματος, των ψηφοφόρων του και της κοινωνίας γενικότερα; Και ποια ανακοινώνουν τα ευρήματα της έρευνας και της ανάλυσης των αιτίων;
Η διαπίστωση του βαθμού συμμόρφωσης κάθε κυπριακού πολιτικού κόμματος με τα πιο πάνω απαιτεί επιστημονική έρευνα και άρα χρόνο. Ο πολίτης όμως είναι σε θέση να προβεί σε μια καλή ποιοτική διαπίστωση με βάση το τι βλέπει και ακούει!
Εδώ θα πρέπει να τονίσουμε ότι η κουλτούρα των πολιτικών και των πολιτικών κομμάτων αντανακλά και επηρεάζει την κουλτούρα της κοινωνίας σε όλες τις εκφάνσεις της: στην επιχειρηματική ζωή, στον αθλητισμό, στη συμπεριφορά της νεολαίας, στη συμπεριφορά στο δρόμο, κοκ.
Το μέγα «κόμμα» της αποχής και όσων ψηφίζουν με βάση «το μη χείρον, βέλτιστο» έχει δείξει ότι δεν θα ανεχθεί πλέον τον «παλαιοκομματισμό» και πολιτικά κόμματα που έχουν χαρακτηριστικά ιταλικής μαφίας αντί ανοικτών δημιουργικών κοινωνιών!
Τα κυπριακά πολιτικά κόμματα καλούνται να διαμορφώσουν και να εφαρμόσουν ένα σύγχρονο ΚΩΔΙΚΑ ΗΘΙΚΗΣ. Είναι σε θέση να το πράξουν ή μήπως φοβούνται ότι αυτό θα σημάνει την αρχή του τέλους για πολλά απ’ αυτά;
Ιδού η …Κύπρος, ιδού και το …πήδημα!
*Πρόεδρος του Κυπριακού Ινστιτούτου Επιχειρηματικής Ηθικής.
**Δημοσιευτηκε στον ΠΟΛΙΤΗ στις 27.5.2012