Του Νίκου Τιμοθέου*
Η κυβέρνηση της δίκαιας κοινωνίας του ΑΚΕΛ, πνέοντας τα λοίσθια, ανακάλυψε ότι αίφνης εξέλειπαν τα εμπόδια και μπορεί να εισαχθεί το περιβόητο πια ΓΕΣΥ –την ώρα που η οικονομία σχοινοβατεί στο χείλος του γκρεμού! Ή μήπως, αμολά ακόμη μια βραδυφλεγή βόμβα στα θεμέλια της οικονομίας και ετοιμάζεται να κάνει …αντιπολίτευση, εκ του ασφαλούς, όταν η επόμενη κυβέρνηση θα ανακοινώνει ότι η οικονομία δεν …σηκώνει το ΓΕΣΥ;
Στα μάτια της πλειοψηφίας των συμπολιτών μας ένα σύγχρονο ΓΕΣΥ ίσως φαίνεται πανάκεια: θα λύσει όλα τα προβλήματα ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης (ΙΦΠ) του τόπου και μάλιστα με χαμηλότερο κόστος!
Θα προσφέρει όμως το ΓΕΣΥ στο κοινό καλό; Ή θα καταστεί μια μαύρη τρύπα, που θα καταβροχθίζει τα πενιχρά δημόσια έσοδα και θα καταστεί αβάσταχτο στους ώμους των ασφαλιζόμενων/φορολογούμενων πολιτών;
Σκοπός του παρόντος δεν είναι να αναλύσει σε βάθος τον τρόπο που θα πρέπει να λειτουργήσει ένα σύγχρονο ΓΕΣΥ, αλλά να αναδείξει πιθανούς κινδύνους που πρέπει να αντιμετωπιστούν ΠΡΙΝ τεθεί σε εφαρμογή.
Σε απλουστευμένη περιγραφή το ΓΕΣΥ θα λειτουργήσει με τρόπο παρόμοιο προς εκείνο των Ταμείων ΙΦΠ (ΤΙΦΠ) των μεγάλων ημικρατικών οργανισμών: ο ασφαλισμένος και τα εξαρτώμενα του έχουν δικαίωμα να αποταθούν στον παθολόγο της επιλογής τους ή σε ειδικό γιατρό (απευθείας ή με παραπομπή) για διάγνωση και θεραπεία.
Όταν ο γιατρός είναι συμβεβλημένος με το οικείο ΤΙΦΠ, αυτό θα καταβάλει στο γιατρό αργότερα, έναντι υπογραφής του ασθενούς το συμφωνημένο τέλος για την επίσκεψη (πχ €40) ή τη διαγνωστική ή τη θεραπεία. Όταν ο γιατρός δεν είναι συμβεβλημένος, ο ασθενής καταβάλλει το τέλος που θα ζητήσει ο γιατρός (πχ €60 για μια επίσκεψη) και υποβάλλει την απόδειξη στο οικείο ΤΙΦΠ, το οποίο θα του καταβάλει το τέλος που ισχύει για τους συμβεβλημένους γιατρούς (πχ €40). (Εκ πρώτης όψεως, συμφέρει στο ΤΙΦΠ και άρα στην οικονομία, να πληρώνεται ο γιατρός απευθείας από το ΤΙΦΠ.) Ο γιατρός δίδει συνταγή για τα αναγκαία φάρμακα στον ασθενή και τα αναγράφει σε ειδικό έντυπο, αντίτυπο του οποίου δίδει ο ασθενής στο φαρμακοποιό, ο οποίος το υποβάλλει στο ΤΙΦΠ για να πληρωθεί αργότερα.
Στην πράξη όμως τι γίνεται σήμερα;
Όταν ασθενήσει και επισκεφτεί το γιατρό του κάποιος αυτο-ασφαλισμένος, που πληρώνει, δηλαδή, από την τσέπη του την ΙΦΠ του, καταβάλλει την τιμή που ζητά ο γιατρός (πχ €60) και αν θεραπευθεί σχεδόν ποτέ δεν επιστρέφει στο γιατρό για επιβεβαίωση ή επανεξέταση. Συχνά μάλιστα, πολλοί γιατροί χρεώνουν τακτικούς πελάτες χαμηλότερα της ονομαστικής τιμής (πχ 40 αντί 60 ευρώ την επίσκεψη) –και αν επιστρέψουν μετά την αποθεραπεία για ολιγόλεπτη επίσκεψη συχνά δεν την χρεώνουν. Αν ο γιατρός συνταγογραφήσει φάρμακα που ήδη κατέχει ο ασθενής (και που δεν έχουν λήξει), ο ασθενής δεν θα αγοράσει επιπρόσθετα.
Όταν όμως ο ασθενής είναι ασφαλισμένος και ο γιατρός συμβεβλημένος με το οικείο ΤΙΦΠ, συχνά προτρέπεται από το γιατρό να επανέλθει για δεύτερη επίσκεψη ακόμη και αν έχει θεραπευθεί, πράγμα που ο ασθενής κάνει, αφού και ο ίδιος θεωρεί ότι «τα χρήματα πληρώνει κάποιος άλλος». Αποτέλεσμα: ο γιατρός για μια ολιγόλεπτη επίσκεψη πληρώνεται ακόμη μια επίσκεψη και άρα πληρώνεται για δύο επισκέψεις και επομένως περισσότερα παρά από τον αντίστοιχο αυτο-ασφαλισμένο ασθενή (πχ €80 αντί €60), υπερχρεώνοντας το ταμείο. Ακόμη, πρακτικά πάντα θα αξιοποιήσει ο ασφαλισμένος τη συνταγή έστω και αν κατέχει τα αναγκαία φάρμακα, αφού γνωρίζει ότι υπάρχουν (γνωστοί του) φαρμακοποιοί που θα τα ανταλλάξουν με άλλα είδη (και λαμβάνοντας υπόψη ότι τα κυπριακά φαρμακεία -σε αντίθεση με πλείστες χώρες-μέλη της ΕΕ- είναι λίγο-πολύ υπεραγορές, μπορεί να προμηθευτεί καλλυντικά, οδοντόπαστες, βαφές, κοκ).
Στην Κύπρο έχουμε αποδεδειγμένα πολυφαρμακία και περισσότερες ανά άτομο επισκέψεις στους γιατρούς παρά στις χώρες της κεντρικής και βόρειας Ευρώπης, ιδιαίτερα από τους υπαλλήλους του ΕΔΤ που αξιοποιούν συχνά στο έπακρον τη δυνατότητα για πληρωμένη άδεια ασθενείας 42 (…ολόκληρων) εργάσιμων ημερών (ή κατά μέγιστο ισοδύναμο 8,4 εβδομάδων) το χρόνο και ψηλότερο μέσο όρο ημερών ασθενείας –αφού υπάρχουν υπάλληλοι του ευρύτερου δημοσίου τομέα που καταγράφουν στο ημερολόγιο τους τις άδειες ασθενείας τους ώστε να μπορούν να συμπληρώσουν πριν το τέλος της χρονιάς τις …42 μέρες «τους»!
Όταν λοιπόν υπάρχουν ακόμη αυτά τα «απλά και συνηθισμένα» φαινόμενα καταδολίευσης (και όποιος τα διαψεύσει είτε τελεί σε άγνοια είτε ψεύδεται είτε στρουθοκαμηλίζει), τα οποία επιβαρύνουν σημαντικά τα σημερινά ΤΙΦΠ (που είναι όλα ελλειμματικά παρ’ ότι δεν προσφέρουν απεριόριστη κάλυψη), μπορούν οι Υπουργοί Υγείας και Οικονομικών (εξ ων ο δεύτερος μέχρι λίαν προσφάτως Πρόεδρος του ΔΣ του Οργανισμού Ασφάλισης Υγείας) να μας πουν πώς θα αντιμετωπιστούν και εξαλειφθούν (αντί να μεγεθυνθούν, αφού θα πληρώνει για όλους πια …κάποιος άλλος), ΠΡΙΝ εισαχθεί το ΓΕΣΥ και καταστεί αγχόνη στο λαιμό του φορολογούμενου;
Και τι λένε οι υποψήφιοι πρόεδροι και τα υπόλοιπα πολιτικά κόμματα;
*Δημοσιέυτηκε στην ΑΛΗΘΕΙΑ στις 24.6.2012