Του Νίκου Τιμοθέου*
Όταν οι Γερμανοί και άλλοι λαοί της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης βρέθηκαν πριν λίγα χρόνια αντιμέτωποι με ύφεση, η προσέγγιση τους ήταν εντελώς διαφορετική από τη δική μας.
Δεν έχασαν την ώρα τους γκρινιάζοντας για το Ευρώ και την ισοτιμία του, για τη δημοσιονομική πολιτική, για το ισοζύγιο πληρωμών και όλα τα άλλα συμπτώματα της ασθενούσας οικονομίας τους.
Επικεντρώθηκαν στον πυρήνα του προβλήματος, αντιμετωπίζοντας την ανεργία και την έλλειψη ανταγωνιστικότητας ως ΔΙΑΡΘΡΩΤΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ. Εντόπισαν τους τομείς έλλειψης αποτελεσματικότητας, αποδοτικότητας και καινοτομίας και τους κυριότερους τομείς ανεργίας και πήραν τάχιστα αποτελεσματικά, φιλόδοξα αλλά ρεαλιστικά μέτρα αναμόρφωσης και βελτίωσης και των ασθενούντων τομέων της οικονομίας και των κοινοτήτων που κινδύνευαν περισσότερο!
Στην Κύπρο αυτό θα σήμαινε:
- Δραστική βελτίωση της παραγωγικότητας του ευρύτερου δημόσιου τομέα (ΕΔΤ) ως μέτρου εξυπηρέτησης της επιχείρησης και του πολίτη και μείωσης του μοναδιαίου κόστους!
- Επίλυση των ενδημικών προβλημάτων και αδυναμιών γύρω από την κατασκευαστική βιομηχανία –φούσκα τιμών γης και ακινήτων, έκδοση τίτλων ιδιοκτησίας, εξασφάλιση αγοραστών ακινήτων από επισφάλειες πωλητών, διεύρυνση ζήτησης τουριστικών ακινήτων πέραν Άγγλων και Ρώσων,…!
- Βελτίωση και διεύρυνση του τουριστικού προϊόντος, διεύρυνση της τουριστικής αγοράς, πάταξη της αισχροκέρδειας, βελτίωση του περιβάλλοντος,…!
- Δημιουργία υποδομής καινοτομίας και παροχή κινήτρων για συνεργασίες: πανεπιστημίων-επιχειρήσεων, ιδιωτικού-δημόσιου τομέα, εγχώριων-ξένων πανεπιστημίων και επιχειρήσεων,…
- Παροχή κινήτρων για επενδύσεις σε παραγωγικούς εξειδικευμένους (niche) τομείς ψηλής προσθήκης αξίας σε όλους του τομείς: πρωτογενή, δευτερογενή και τριτογενή!
- Ρύθμιση του χρηματοοικονομικού τομέα, ώστε να περιοριστεί στο ελάχιστο η τάση παραγωγής χρήματος από το χρήμα αντί από παραγωγικές δραστηριότητες!
Αξίζει τον κόπο να ενδιατρίψουμε επ’ ολίγον στο χρηματο-οικονομικό μας πρόβλημα. Γνωρίζαμε όλοι από την πρώτη ημέρα που μπήκαμε στην Ευρωζώνη ότι το σύστημα ασθενούσε. Υιοθετήσαμε το κοινό νόμισμα, το Ευρώ και όμως το δικό μας Ευρώ ήταν «διαφορετικό» από το Ευρώ της Κεντρικής Ευρώπης –έμοιαζε «παραδόξως» με το Ελλαδικό Ευρώ, αφού «όμοιος ομοίω πελάζει»! Μπορούσες να καταθέσεις 100 ευρώ στην Κύπρο (σε ένα πχ ετήσιο γραμμάτιο σε τράπεζα ή συνεργατικό ταμιευτήριο) και να σου αποφέρει 4,5-5% ετησίως, ενώ αν κατέθετες το ίδιο ακριβώς ποσό σε μια τράπεζα της Γερμανίας, της Γαλλίας, της Ελβετίας ή της Αγγλίας σου απέφερε 1-2,5%! Σήμερα η διαφορά, αντί να σμικρυνθεί, μεγάλωσε –στην Κύπρο η αποταμίευση σου αποφέρει 4-5% και στην Κεντρική Ευρώπη κάτω από 1%!
Είναι λογικό το ερώτημα: Γιατί οι Γερμανοί, οι Γάλλοι, οι Ελβετοί, κοκ, δεν φέρνουν τα χρήματα τους στην Κύπρο οπότε θα έχουν μεγάλο κέρδος;
Αν καταθέσει τις οικονομίες του, πχ ένα ποσό 200.000 ευρώ, απολαμβάνει ο καταθέτης στην Κύπρο ένα επιτόκιο μεγαλύτερο κατά 4% περίπου ή σε απόλυτες τιμές τόκο 8.000 ευρώ το χρόνο ή 667 ευρώ το μήνα – σχεδόν όσο ο ελάχιστος μισθός ή μια όχι ευκαταφρόνητη σύνταξη!
Στο ερώτημα, γιατί υπάρχει τόσο μεγάλη διαφορά, η απάντηση είναι μία και απλή: επειδή η κατάθεση στο εξωτερικό είναι «εγγυημένη», δηλαδή σίγουρη ή με άλλα λόγια έχεις πιθανότητα σχεδόν 100% να πάρεις τα χρήματα σου πίσω όποτε θέλεις, ενώ, προφανώς, η κατάθεση σου στην Κύπρο δεν έχει τόσο ψηλή πιθανότητα/ασφάλεια! Αν δε «επενδύσεις» σε αξιόγραφα που υπόσχονται ακόμη μεγαλύτερη απόδοση, πχ 7%, τότε το ρίσκο σου, ο κίνδυνος, δηλαδή, να χάσεις και την απόδοση (τους τόκους) και το κεφάλαιο σου ή μέρος του μεγαλώνει πολύ –όπως δυστυχώς ανακάλυψαν εκατοντάδες συμπατριώτες μας λίαν προσφάτως!
Λέγεται ότι το κράτος (η κυβέρνηση) εγγυάται τις καταθέσεις μέχρι 100.000 ευρώ (ανά ίδρυμα και καταθέτη), δυστυχώς είναι αμφίβολο ότι θα έπαιρναν οι καταθέτες το ποσό αυτό σε μια υποθετική κατάρρευση πχ του συνεργατικού συστήματος ή μιας μεγάλης τράπεζας για δύο λόγους: αφενός το κράτος είναι απένταρο και άρα στην καλύτερη περίπτωση θα τους έδιδε κάποιου είδους «αξιόγραφα» μελλοντικής ημερομηνίας ρευστοποίησης και αφετέρου γιατί όσο και αν προσπάθησα δεν βρήκα πρωτογενή ή δευτερογενή νομοθεσία ή επίσημο έγγραφο, που να θεσμοθετεί την εγγύηση των 100.000 ευρώ (θα με υποχρεώσει όποιος μου στείλει ή απλά δημοσιεύσει τη σχετική απόφαση)!
Παράλληλα, η φούσκα του χρηματο-οικονομικού έχει και την άλλη κακή όψη του νομίσματος: τα ψηλά καταθετικά επιτόκια συνεπάγονται ακόμη ψηλότερα χρεωστικά επιτόκια. Αποτέλεσμα, η τεράστια επιβάρυνση της οικονομίας με επιτόκια της τάξης του 7-9%! Και αν λάβετε υπόψη ότι μιλούμε ουσιαστικά για ανατοκισμό ενός παρατραβήγματος ως κεφαλαίου κινήσεως μιας επιχείρησης και σε συνδυασμό με την αύξηση του εργατικού κόστους (λόγω ΑΤΑ, προσαυξήσεων και γενικών αυξήσεων), η ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων μειώνεται γεωμετρικά.
Ας επανέλθουμε όμως στο κύριο θέμα μας! Λέχθηκαν κατά καιρούς από διάφορους παράγοντες –οικονομικούς, πολιτικούς, συνδικαλιστικούς, κά- κάποια μισόλογα για τη μονοδιάστατη εξάρτηση μας από τον τουρισμό (και την νιώσαμε κατά τον πόλεμο του …Κουβέιτ), για τη μεγέθυνση του τραπεζικού συστήματος και για το φούσκωμα του εργατικού κόστους και στον ΕΔΤ και στον ιδιωτικό και φυσικά για το κόστος χρηματοδότησης της οικονομίας –αλλά ενέργειες δεν λήφθηκαν! ΑΠΕΝΑΝΤΙΑΣ, συνέχισαν να ελέγχουν την οικονομία οι ίδιοι κύκλοι της συντήρησης (που έχουν το θράσος να αυτοαποκαλούνται μάλιστα …προοδευτικοί): συντεχνίες (ΠΑΣΥΔΥ, ΠΕΟ, ΣΕΚ, ΟΕΛΜΕΚ, ΠΟΕΔ, ΕΤΥΚ,…) και τραπεζικοί/χρηματο-οικονομικοί παράγοντες και οι ίδιοι λαϊκιστές κοντόθωροι πολιτικάντηδες (γιατί …πολιτικοί σίγουρα δεν είναι), που εξαρτώνται από τις δύο πρώτες κάστες!
Διερωτάται ο πολίτης: Υπάρχουν στην Κύπρο η θέληση και οι μηχανισμοί για να ληφθούν διορθωτικά μέτρα που θα ενισχύσουν την ανάπτυξη και την ανταγωνιστικότητα, θα δημιουργήσουν θέσεις εργασίας και θα καταπολεμήσουν την ανεργία και τα εμπόδια στην ανάπτυξη –ψηλό κόστος και χαμηλή ποιότητα του ΕΔΤ και του τραπεζικού συστήματος; Κατευθύνεται σήμερα κεφάλαιο σε αναπτυξιακά έργα που θα δημιουργήσουν πλούτο; Αν όχι, γιατί; Η απάντηση δυστυχώς είναι αρνητική, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά στην κυβέρνηση!
Όταν μιλούν σήμερα πρόεδρος Χριστόφιας και ΑΚΕΛ για τη διεθνή ύφεση, ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ δημιουργούν προπέτασμα καπνού για να μην πάρουν τα αναγκαία επώδυνα μέτρα, επειδή αντίκεινται στις ιδεοληψίες τους και στη λαϊκιστική τους εξάρτηση από την ΠΕΟ! Κοροϊδεύουν τον κόσμο ότι είμαστε στην ίδια βάρκα με όλους τους άλλους και άρα ότι …ο θάνατος με τους πολλούς είναι …γλυκός!
Ενώ όμως οι άλλοι ναυπηγούν καινούργια πλοία με υδροδυναμικό σχήμα, με λιγότερες τριβές, με καινοτόμους κινητήρες και αυτοματισμούς και επιμορφώνουν πλοίαρχους, μηχανικούς και ναύτες σε νέες μεθόδους πλοήγησης, φορτοεκφόρτωσης, κοκ, οι δικοί μας …αδειάζουν με τον κουβά τα βρωμόνερα από τον πάτο της απηρχαιωμένης σάπιας μαούνας μας και βρίζουν τον …Ποσειδώνα για τη …θαλασσοταραχή!
Αν θέλουμε μακροχρόνιο ΘΕΤΙΚΟ αποτέλεσμα θα πρέπει να θέσουμε το δάκτυλο επί τον τύπον των ήλων! Να καταπολεμήσουμε τη γραφειοκρατία, την κουμπαροκρατία («κατηγορούν τον επειδή ενν …φίλος μου τούτος» κράζει ο πρόεδρος Χριστόφιας, για όλους τους …ωραίους που διόρισε ο ίδιος και μας βγάζουν τα μάτια διεθνώς και εντοπίως), την κομματοκρατία (επί Χριστόφια και ΑΚΕΛ αναγεννήθηκε η βραδυφλεγώς θνησιγενής Σοβιετική Ένωση με τους κομισάριους της σε όλες τις υπηρεσίες και οργανισμούς!), τον αντιπαραγωγικό βρόγχο με τον οποίο ο σπάταλος ΕΔΤ στραγγαλίζει την παραγωγική οικονομία, τα κρατικά και μη μονο/ολιγοπώλια και τον άκρατο καπιταλισμό, που καταφέρνει να δημιουργεί αλλεπάλληλες φούσκες (από τη χρηματιστηριακή φούσκα, στη φούσκα των ακινήτων, στη φούσκα των αξιογράφων, …), δημιουργώντας πλασματικό χρηματικό πλούτο από το χρήμα χωρίς παραγωγική δραστηριότητα ή χωρίς πραγματική προσθήκη αξίας,…!
Θα πρέπει λοιπόν να επιτύχουμε ανάπτυξη σε παραγωγική εργασία. Επιχειρηματική δραστηριότητα που δημιουργεί κοινωνικά χρήσιμο πλούτο –πλούτο που επανεπενδύεται στην παραγωγή και καθιστά δυνατή την υγιή κυκλοφορία του χρήματος, προωθώντας συνθήκες πλήρους απασχόλησης! Σε αντιδιαστολή προς τη δημιουργία μη κοινωνικά χρήσιμου πλούτου – πλούτου που συσσωρεύεται στα χέρια των λίγων από μη παραγωγικές δραστηριότητες, στραγγαλίζει την οικονομία από επενδυτικά κεφάλαια για επεκτάσεις και μοντερνισμό και «σκοτώνει» θέσεις εργασίας, προκαλώντας ανεργία! Τέτοιος πλούτος δημιουργείται όταν δίνονται υπερβολικά ψηλές αμοιβές/μερίσματα/bonus στους ιδιοκτήτες ή και διευθυντές εταιρειών, οι οποίοι δεν τα επενδύουν σε παραγωγική δραστηριότητα αλλά είτε τα σπαταλούν σε άχρηστη πολυτέλεια είτε τα επενδύουν εκτός της χώρας είτε τα «δεσμεύουν» σε παράγωγα του άκρατου καπιταλισμού.
Θα πρέπει τάχιστα να επενδύσουμε σε ιδιωτικές και σε μεικτές κρατικές/δημόσιες επιχειρήσεις που θα δημιουργήσουν πλούτο μέσω της καινοτομίας αξιοποιώντας το επιστημονικό κά δυναμικό της χώρας σε όλους τους σε μικρές καινοτόμες επιχειρήσεις εξειδικευμένων (niche) προϊόντων ή υπηρεσιών με ψηλή παραγωγικότητα! Επιχειρήσεις στις οποίες ο εργαζόμενος είναι και συνιδιοκτήτης και συνδιευθυντής, ώστε να τις «νιώθει» δικές του, να προσφέρει τον καλύτερο του εαυτό παραγωγικά και καινοτόμα! Επ’ αυτού όμως στο επόμενο.
*Δημοσιεύτηκε στην ΑΛΗΘΕΙΑ στις 26.8.2012