Του Νίκου Τιμοθέου*
Οι Σόλοι κατάφεραν μέσα σε πέντε χρόνια να αναγεννηθούν -το 2018!
Η κυβέρνηση, υπό τη συνθλιπτική πίεση της οικονομικής κρίσης και του μνημονίου που της επέβαλαν οι δανειστές, ενσωμάτωσε το 2013 στο Δήμο των Σόλων πλείστες τοπικές δημόσιες υπηρεσίες και τους πέντε περι/προαστιακούς Δήμους, που καλύπτουν ακτίνα δέκα χιλιομέτρων. Δημιούργησε ουσιαστικά μια μικρή τοπική κυβέρνηση, την προίκισε με ένα, έστω και κολοβωμένο, προϋπολογισμό, αλλά, το κυριότερο, με δικές της πηγές εσόδων, που εξαρτιόνταν από την ευμάρεια των δημοτών και των τοπικών επιχειρήσεων (βλ προηγούμενα άρθρα της σειράς αυτής στον παρόντα ιστότοπο).
Ο νεοεκλεγείς Δήμαρχος, Σόλων Κύπριος, μαζί με το νεοδιορισθέντα Δημοτικό Εκτελεστικό Διευθυντή (ΔΕΔ), Περικλή Κυπριώτη, συνεπικουρούμενοι από το Δημοτικό Συμβούλιο και τους δημοτικούς λειτουργούς εντόπισαν τις ΑΞΙΕΣ του Δήμου και διαμόρφωσαν την ΑΠΟΣΤΟΛΗ και το ΟΡΑΜΑ του:
ΑΞΙΕΣ: Απόκριση στους δημότες, ποιότητα, αποτελεσματικότητα, αποδοτικότητα, ομαδική δουλειά, επαγγελματισμός, ακεραιότητα και καινοτομία!
ΑΠΟΣΤΟΛΗ: Να κάμουμε τους Σόλους την πλέον επιθυμητή πόλη της Κύπρου!
ΟΡΑΜΑ: Να είμαστε ο πρώτος Δήμος της Κύπρου σε ΟΛΟΥΣ τους δείκτες απόδοσης!
Παρά το δικαιολογημένο σκεπτικισμό τους, οι Δημότες, απελπισμένοι από την ύφεση και τα πολλαπλά προβλήματα, υιοθέτησαν τις αξίες, την αποστολή και το όραμα του Δήμου τους, συνεργάστηκαν με το Δήμαρχο, το Δημοτικό Συμβούλιο και τους δημοτικούς λειτουργούς και δρέπουν τους καρπούς της κοινής δουλειάς!
Σήμερα, πέντε χρόνια αργότερα, ο Δήμος των Σόλων είναι αγνώριστος! Είναι αξιοζήλευτος όχι μόνο στην Κύπρο, αλλά στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι αδελφοί Δήμοι της Κύπρου, αλλά και άλλοι οργανισμοί και υπηρεσίες του ΕΔΤ, ζητούν να μάθουν πώς ο Δήμος των Σόλων κατάφερε το μικρό θαύμα του;
Το πως ο Δήμος των Σόλων υλοποίησε το Όραμα του εξηγούν ο Δήμαρχος, Σόλων Κύπριος και ο ΔΕΔ, Περικλής Κυπριώτης, σε συνέδριο που συγκαλούν στο νέο Συνεδριακό Κέντρο των Σόλων.
Έχοντας επαναπροσδιορίσει το Σκοπό του Δήμου κάτω από την Αποστολή και το Όραμα του, λέει ο Δήμαρχος, διαμορφώσαμε ένα οδικό χάρτη και πέσαμε με τα μούτρα στην εφαρμογή του.
Το πρώτο μας βήμα ήταν να σπάσουμε τα δεσμά με το παρελθόν και αυτό ίσως ήταν το δυσκολότερο μας βήμα! Ένα Σαββατοκύριακο, σ’ ένα ορεινό ξενοδοχείο, μαζέψαμε, με τον Περικλή, τα διευθυντικά στελέχη του διευρυνθέντος Δήμου και τους είπαμε απλά: Ο Δήμος είναι στα πρόθυρα της κατάρρευσης! Ή θα ακολουθήσουμε την πεπατημένη και θα περιμένουμε μάταια έναν από μηχανής θεό να μας δώσει λίγα ψίχουλα για να επιβιώσουμε ή θα ανασκουμπωθούμε και θα εφεύρουμε ΕΝΑ ΝΕΟ ΓΙΑ ΤΟΝ ΤΟΠΟ ΜΑΣ ΜΟΝΤΕΛΟ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ.
Μιλήσαμε για τις ΑΞΙΕΣ που είχαμε πατροπαράδοτα και την ικανότητα των προγόνων μας να αναγεννούν τον τόπο από τη στάχτη. Τους εξηγήσαμε τη δυνατότητα που μας έδωσε η νέα κυβέρνηση να δουλέψουμε με ένα εντελώς διαφορετικό τρόπο: Να εκχωρήσουμε εξουσία στο επίπεδο εκτέλεσης κάθε εργασίας, αρκεί να συνοδεύεται με την ανάληψη της ευθύνης επίτευξης στόχων που θα συμφωνούνται από κοινού και να τηρούνται οι βασικοί κανόνες χρηστής διοίκησης. Συζητήσαμε μαζί τους πως θα ενδυναμώναμε τη συνεργασία όχι μόνο μέσα στο κάθε τμήμα αλλά και μεταξύ των τμημάτων αφενός και με τους πολίτες αφετέρου. Ζητήσαμε τη γνώμη τους για το ΠΩΣ ΘΑ ΚΑΤΑΦΕΡΝΑΜΕ ΝΑ ΑΓΓΙΞΟΥΜΕ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΜΑΣ και ΠΩΣ ΘΑ ΚΕΡΔΙΖΑΜΕ ΤΟ ΜΥΑΛΟ ΤΟΥΣ.
Σε μια δημιουργική ατμόσφαιρα έντονης συμμετοχής που κράτησε δύο δωδεκάωρα καταλήξαμε σε κάποιες πρώτες κατευθυντήριες γραμμές που θα θέταμε ενώπιον των δημοτικών λειτουργών για τις δικές τους εισηγήσεις, που τους καλέσαμε να υποβάλουν μέσα σε 15 μέρες με οποιονδήποτε τρόπο τους βόλευε. Συμφωνήσαμε, ακόμη, ότι τις επόμενες δύο εβδομάδες ο καθένας και η καθεμιά θα αφιερώναμε κάθε μέρα δύο ώρες στο ωράριο εργασίας και δύο ώρες μετά για να συζητήσουμε και εξηγήσουμε, με τον τρόπο του ο καθένας, πως περίπου ονειρευόμαστε το νέο τρόπο εργασίας.
Έχοντας πάρει πολλές θετικές εισηγήσεις, αλλά και αρνητικά σχόλια, από εκατοντάδες λειτουργούς και αφού τα επεξεργαστήκαμε σε ομάδες εργασίας, συμβουλευτήκαμε τη διεθνή βιβλιογραφία και με βάση τις εμπειρίες του Περικλή, ΔΕΔ, καταλήξαμε σε τρεις προκαταρκτικές λίστες, που τελειοποιήσαμε στα πέντε χρόνια, εξήγησε ο Δήμαρχος:
1. Πως θα αγγίξουμε την καρδιά των συναδέλφων και των πολιτών!
2. Πως θα κερδίσουμε το μυαλό τους!
3. Πώς θα αλλάξουμε τις παλιές συνήθειες με νέες!
Ο Περικλής παρουσίασε πρώτα την τρίτη λίστα (βλ ένθετο).
Εξήγησε ότι παράλληλα με τη διαμόρφωση των τεσσάρων πρώτων στρατηγικών αναμόρφωσης του δημοσίου (βλ προηγούμενα άρθρα), σημαντικότατη θέση είχε η διαμόρφωση μιας νέας κουλτούρας, που βασίστηκε στις ΑΞΙΕΣ, τις οποίες οι δημοτικοί λειτουργοί μαζί με τους δημοτικούς αξιωματούχους επέλεξαν, ως τις σημαντικότερες για τους ίδιους και για τους δημότες των Σόλων.
Τόνισε ότι μόνο με ένα τρόπο μπορούσαν να αλλάξουν την κουλτούρα του Δήμου: με την ευλαβική εφαρμογή των αξιών τους σε κάθε τους συμπεριφορά, σημαντική ή ασήμαντη και στην εκτέλεση κάθε δουλειάς, κάθε διαδικασίας, κάθε αγγαρείας τους.
«Για να είμαστε σίγουροι όλοι από το Δήμαρχο και τα διευθυντικά στελέχη μέχρι τον τροχονόμο, τον οδοκαθαριστή και τον κλητήρα ότι ξέρουμε πως πρέπει να δρούμε, διαμορφώσαμε ένα ΚΩΔΙΚΑ ΗΘΙΚΗΣ1 και τον αναρτήσαμε σε όλα τα δημοτικά γραφεία και στην ιστοσελίδα του Δήμου, μαζί με τις ΑΞΙΕΣ, την ΑΠΟΣΤΟΛΗ και το ΟΡΑΜΑ μας.»
Ο Περικλής συμπλήρωσε τονίζοντας ότι μια μικρή στην αρχή ομάδα που αποτελείτο από το Δήμαρχο, τον ίδιο και πέντε διευθυντικά στελέχη άρχισαν να εφαρμόζουν τις αξίες ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΑ, αναφέροντας τις σε κάθε επαφή τόσο μεταξύ τους όσο και με τους συναδέλφους τους και τους δημότες. Η δύναμη των λέξεων και κυρίως της γλώσσας του σώματος αποδείχθηκε πανίσχυρη. Σε μερικούς μήνες, η συντριπτική πλειοψηφία των δημοτικών λειτουργών όχι μόνο χρησιμοποιούσε τις αξίες του Δήμου στην καθημερινή τους γλώσσα, αλλά και τις ζούσαν. Το φαινόμενο, για το οποίο θα τους μιλούσε αργότερα, άρχισε να διαδίδεται ανάμεσα στους δημότες.
Ο Δήμαρχος έκλεισε την πρωινή σύνοδο του συνεδρίου τονίζοντας συγκινημένος ότι πίστευε ακράδαντα ότι ο κυριότερος λόγος για τον οποίο κατάφεραν να υλοποιήσουν την ΑΠΟΣΤΟΛΗ και το ΟΡΑΜΑ τους ήταν η αλλαγή της κουλτούρας τους.
Μετά το γεύμα, ο Περικλής ανέλυσε πως κατάφεραν ν’ αγγίξουν την καρδιά των συναδέλφων δημοτικών λειτουργών και των δημοτών και κάλεσε τους συναδέλφους των άλλων Δήμων και Υπηρεσιών να αναλογιστούν τα οφέλη που θα είχε ο τόπος αν κατάφερναν όλοι να εφαρμόσουν κάτι παρόμοιο!
Θα ακολουθήσουν άραγε και οι άλλοι Δήμοι και οι δημόσιες υπηρεσίες και οργανισμοί;
Ιδού η …Κύπρος, ιδού και το …πήδημα!
1 www.ebency.org, www.efqm.org, www.eben.gr
* Δημοσιεύτηκε στον ΠΟΛΙΤΗ στις 4.8.2013
Αλλάζοντας τις συνήθειες!
1. Επαφή όλων των λειτουργών με τους δημότες-πελάτες –κατά την εξυπηρέτηση, σε κοινές ομάδες εργασίας, σε focus–groups!
2. Όλοι οι λειτουργοί στο ρόλο του πελάτη –φορώντας τα παπούτσια του δημότη-πελάτη, περιοδικά, και στη δική τους υπηρεσία και στις άλλες!
3. Εναλλαξιμότητα και εναλλαγή –συστηματική μετάθεση όλων, ει δυνατόν, κάθε τρία-πέντε χρόνια και πάντα μετά προαγωγή!
4. Διατμηματική υπέρβαση -για ενημέρωση/επιμόρφωση και για επίλυση διατμηματικών προβλημάτων!
5. Επιμόρφωση με εσωτερική και εξωτερική απόσπαση –εισαγωγή και εμβολιασμός τεχνογνωσίας, φέρνοντας εξωτερικούς και στέλνοντας λειτουργούς από/σε εξωτερικές αδελφές/παρεμφερείς υπηρεσίες (ακόμη και εκτός Κύπρου) για ένα-τρία χρόνια.
6. Ιδρυματικοί ανάδοχοι –για την εγκαθίδρυση πρότυπων/καινοτόμων διεργασιών με στόχο την αριστεία!
7. Στρατηγικός σχεδιασμός σε μεγάλη κλίμακα –με τη συμμετοχή όλων των δημοτικών λειτουργών και σε ορισμένες φάσεις εξεχόντων δημοτών!
8. Βιωματικά εργαστήρια και μαζικές παραγωγικές εμπειρίες (πχ στη διοργάνωση ενός πανηγυριού ή τη δενδροφύτευση νέου πάρκου)–ενθαρρύνουν την ελεύθερη έκφραση ιδεών και ενισχύουν τους δεσμούς και ανάμεσα στους λειτουργούς και με τους δημότες!
9. Επανασχεδιασμός διεργασιών και διαδικασιών και αυτοματοποίηση τους!
10. Υιοθέτηση Μοντέλου Επιχειρηματικής Αριστείας –όπως του EFQM1!
11. Υιοθέτηση Μοντέλου Επιχειρηματικής Ηθικής Αριστείας –όπως του EBEN.GR1!
12. Διαγωνισμοί αρίστευσης και συμμετοχή σε τοπικούς/διεθνείς διαγωνισμούς αρίστευσης!