Του Νίκου Τιμοθέου*
Η Κύπρος ουσιαστικά πτώχευσε και ως κράτος και ως τραπεζικό σύστημα και ως μεγάλο τμήμα των επιχειρήσεων!
Το τραπεζικό σύστημα έφθασε στο χείλος της πτώχευσης επειδή έδινε αλόγιστα δάνεια χωρίς επαρκείς εξασφαλίσεις (εντός και εκτός Κύπρου), έδινε πελώρια καταθετικά επιτόκια και χρέωνε υπέρογκα επιτόκια (σε σύγκριση με τα αντίστοιχα των αδελφών χωρών της Ευρωζώνης). ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ, ΕΙΧΕ ΟΛΑ ΤΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΨΗΛΟΥ ΡΙΣΚΟΥ! Και αποδείχθηκε ότι το ρίσκο ήταν και πραγματικό και θανάσιμο! Κατηφορίζοντας στον γκρεμό, παρέσυρε και την κυπριακή οικονομία –επιχειρήσεις και νοικοκυριά, που ήσαν/είναι εκτεθειμένα (με δική τους …ευθύνη) σε αδικαιολόγητα ψηλό δανεισμό με υπέρογκα επιτόκια και ‘υπερτιμημένες’ εξασφαλίσεις! Αποτέλεσμα: όχι μόνο υπερχρεώθηκαν οι δύο μεγάλες τράπεζες (με ELA), αλλά και απώλεσαν την πρόσβαση στην ελεύθερη αγορά χρήματος! Οι τρεις διεθνείς συνεργατικοί οικονομικοί οργανισμοί στους οποίους η Κύπρος συμμετέχει ως ισότιμο μέλος, Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (η ΤΡΟΪΚΑ) υπολόγισαν, μαζί με τους ‘Συμβούλους’ που μαζί επιλέξαμε, το έλλειμμα του τραπεζικού συστήματος σε δώδεκα (12) περίπου δις ευρώ!
Το κράτος έφθασε στο χείλος της πτώχευσης, επειδή δεν ήταν σε θέση (α) να εξοφλήσει τα χρέη του, (β) να καλύψει τις τρέχουσες λειτουργικές δαπάνες του και (γ) να δανειστεί από την ελεύθερη αγορά χρήματος. Η Τρόικα σε συνεργασία με την κυπριακή κυβέρνηση υπολόγισαν ότι, για να αποφύγει την πτώχευση, το κυπριακό κράτος χρειάζεται οκτώ (8) περίπου δις ευρώ και αυστηρή δημοσιονομική λιτότητα!
Οι ανάγκες είχαν υπολογιστεί σε δεκαεπτά (17) δις ευρώ επί κυβέρνησης Χριστόφια και με την εγκληματική αδράνεια και αναβλητικότητα –ουσιαστικά την άρνηση- της να οριστικοποιήσει ΕΓΚΑΙΡΑ τη συμφωνία δανεισμού, το Μνημόνιο Συναντίληψης, οι ανάγκες αυξήθηκαν σε είκοσι (20) περίπου δις ευρώ!
Ταυτόχρονα, οι δανειστές μας (α) υπολόγισαν ότι το κυπριακό κράτος δεν θα μπορούσε να εξοφλήσει ΠΟΤΕ ένα χρέος 20 δις ευρώ, (β) έκριναν (με βάση πολιτική απόφαση που κυοφορείτο στην ΕΕ, την ΕΚΤ και το ΔΝΤ επί μακρόν και μάλιστα επί Προεδρίας Χριστόφια) ότι οι μέτοχοι, οι καταθέτες και οι κάτοχοι ομολόγων/αξιογράφων των δύο μεγάλων τραπεζών είχαν πλήρη επίγνωση ή ασύγγνωστη άγνοια του πελώριου κινδύνου, που συνιστούσε η επιχειρηματική δραστηριότητα των δύο τραπεζών με τις οποίες επέλεξαν να συνεργαστούν και άρα έπρεπε να επωμιστούν το κόστος της διάσωσης τους (παρά να χάσουν τα πάντα, αν πτώχευαν) και (γ) έκριναν ότι ήταν λανθασμένο και άδικο να επωμιστούν οι φορολογούμενοι το κόστος της διάσωσης των τραπεζών –ακόμη και αν κάτι τέτοιο θα ήταν δυνατό, πράγμα απίθανο και οδυνηρότατο!
Έτσι, μας ΕΣΩΣΑΝ προσφέροντας στην ΚΔ δάνειο δέκα δις ευρώ (με πολύ χαμηλό επιτόκιο) για κάλυψη του δημοσιονομικού κενού και διάσωση του συνεργατικού χρηματοοικονομικού συστήματος (και εν ανάγκη της Ελληνικής Τράπεζας) με όρους διασφάλισης της εξόφλησης του: (1) σημαντικές μεταρρυθμίσεις του ευρύτερου δημόσιου τομέα, (2) λιτότητα, (3) μερική κάλυψη του δημόσιου ελλείμματος με την ιδιωτικοποίηση των μεγαλύτερων (ημι)κρατικών οργανισμών και (4) τη διάσωση και ‘συγχώνευση’ των δύο μεγάλων τραπεζών με ίδια μέσα (bail–in), δηλαδή, με την απώλεια της αξίας των μετοχών και ομολόγων/αξιογράφων και μεγάλου μέρους των καταθέσεων!
Η λύση που επιλέγηκε και μας επιβλήθηκε, ως όρος παροχής του δανείου, είναι σαφέστατα ΠΟΛΥ ΛΙΓΟΤΕΡΟ ΟΔΥΝΗΡΗ για τη μεγάλη μάζα του λαού και το φορολογούμενο ΣΕ ΣΧΕΣΗ με τη λύση που επιλέγηκε και επιβλήθηκε σε Ιρλανδία, Ελλάδα, Ισπανία και Πορτογαλία όπου επεβλήθει ΟΛΟΚΛΗΡΟ το κόστος διάσωσης και του κράτους και του χρηματο-οικονομικού συστήματος στους φορολογούμενους (bail–out)!
Ως αποτέλεσμα, η δική μας λύση επέφερε πολύ μικρότερες μειώσεις μισθών και συντάξεων στον ΕΔΤ και δαπανών προνοίας και λειτουργίας του κράτους σε σχέση πχ με την Ελλάδα, όπου έφθασαν/ξεπέρασαν το 50%! Έτσι ελάχιστα έχει επηρεαστεί το βιοτικό επίπεδο των υπαλλήλων και των συνταξιούχων του ΕΔΤ, σε σύγκριση με τους υπαλλήλους του ιδιωτικού τομέα και φυσικά των ανέργων!
Εδώ πρέπει να θυμόμαστε ότι παρά τη ‘μετριότατη’ (και όχι …αυστηρότατη) λιτότητα, ο προϋπολογισμός του κράτους θα είναι και το 2014 ΕΛΛΕΙΜΜΑΤΙΚΟΣ –το δημόσιο χρέος θα συνεχίσει να αυξάνεται! Η δυνατότητα μεγαλύτερου ελλείμματος ΔΕΝ υφίσταται, αφού οι δανειστές μας δεν είναι διατεθειμένοι να μας δώσουν μεγαλύτερο δάνειο και κανένας άλλος δεν μας δανείζει! Και γι’ αυτό, δεν έχει νόημα να μεμφόμαστε τους δανειστές, παρά μόνο τον εαυτό μας!
Την πιο πάνω πραγματικότητα, για την οποία κύρια ευθύνη φέρει το ΑΚΕΛ και η κυβέρνηση του, ούτε το ΑΚΕΛ ούτε τα υπόλοιπα αντιπολιτευόμενα λαϊκίστικα κόμματα και συντεχνίες θέλουν –για ευνόητους μικροκομματικούς και δημαγωγικούς λόγους- να παραδεχθούν!
Αγαπητοί αναγνώστες, προσέξτε την πολιτικο-οικονομική σχιζοφρένεια και υποκρισία: εκείνοι που κόπτονται ότι αντιπροσωπεύουν το λαό και τον φτωχό αντιτίθενται στο bail–in, που τους προστατεύει τιμωρώντας τους έχοντες και κατέχοντες, και προτιμούν το bail–out, που επιφέρει το αντίθετο –ή την ουτοπία, που θα καταστρέψει όλους!
ΤΟ ΤΑΜΕΙΟ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΕΙΝΑΙ ΛΟΙΠΟΝ ΟΧΙ ΑΠΛΑ ΑΔΕΙΟ, ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΕΛΛΕΙΜΜΑΤΙΚΟ!
Και όμως, ΑΚΕΛ, ΠΕΟ, ΣΗΔΗΚΕΚ, ΕΚΥΣΥ, ΔΕΟΚ, νοσηλευτές και άλλες συντεχνίες και οργανωμένες ομάδες ειδικών συμφερόντων ζητούν ΑΝΕΦΙΚΤΕΣ επιπρόσθετες δαπάνες ή ισοδύναμα σημαντική και ΑΝΕΦΙΚΤΗ αύξηση του χρέους:
· Αύξηση των ποσών που το κράτος δίνει σε επιδόματα προνοίας (συντάξεις, ιατροφαρμακευτική περίθαλψη πολιτών χαμηλής εισοδηματικής ικανότητας και υπαλλήλων και συνταξιούχων του ΕΔΤ, κοκ)!
· Διατήρηση των επιδομάτων (βάρδιας/επιφυλακής/παραστάσεως,…) υπαλλήλων του ΕΔΤ, που το κράτος μειώνει στα πλαίσια των μέτρων λιτότητας!
· Επέκταση του ανεργιακού επιδόματος!
· Αύξηση της μειωθείσας χορηγίας του κράτους στην τοπική αυτοδιοίκηση (που είναι πασίγνωστο ότι είναι αναποδοτική)!
· Αποφυγή των ιδιωτικοποιήσεων, που θα επιφέρουν εκσυγχρονισμό των (ημι)κρατικών οργανισμών και μείωση του δημόσιου χρέους!
· Αύξηση των κονδυλίων αναπτυξιακού χαρακτήρα!
Σύμφωνα με τη λαϊκή παροιμία: Θέλουν και το σκύλο χορτάτο και την πίτα …σωστή!
ΒΕΒΑΙΑ, ΚΟΥΤΟΠΟΝΗΡΑ, ΑΠΟΦΕΥΓΟΥΝ ΕΠΙΜΕΛΩΣ ΝΑ ΜΑΣ ΠΟΥΝ ΠΟΥ ΘΑ ΒΡΕΘΟΥΝ ΤΑ ΑΝΑΓΚΑΙΑ ΧΡΗΜΑΤΑ! Προφανώς, το ΑΚΕΛ προβάλλει την καταστροφική μέθοδο που εφάρμοσε η κυβέρνηση Χριστόφια για να αδειάσει τα δημόσια ταμεία, γνωρίζοντας ότι είναι αδύνατο και ασύγγνωστο αυτή να …ξαναεφαρμοστεί! Και μαζί με τα άλλα λαϊκίστικα κόμματα –ΕΔΕΚ, ‘Συμμαχία’, Οικολόγους- ‘κηρύσσουν’ την έξοδο από το Μνημόνιο, γνωρίζοντας ότι είναι και αδύνατη και …καταστροφική!
Και αυτά, ως εάν Πρόεδρος, κυβέρνηση και κόμματα συγκυβέρνησης δεν θα ήθελαν να ‘ικανοποιήσουν’ τα λαϊκά ‘αιτήματα’ για διατήρηση των κεκτημένων, για επιπρόσθετες δαπάνες κοινωνικής πρόνοιας και για επιπρόσθετες δαπάνες ανάπτυξης, αν κάτι τέτοιο ήταν εφικτό!
Η δημαγωγία τους φθάνει σε σημείο ‘προβοκάτσιας’, με την έξαψη της λαϊκής δυσφορίας, προβάλλοντας το κόστος πέντε υφυπουργών και λίγων εκτελεστικών και μη μελών διοικητικών συμβουλίων δημόσιων οργανισμών, όπως η ΚΤΚ, ως το αντίβαρο στην αποφυγή της λιτότητας! (Ξεχνούν τις θωρακισμένες μερσεντές, τα ιδιωτικά αεροπλάνα, τα επιδόματα εξωτερικού με όλα τα έξοδα πληρωμένα, τους ‘άξιους’ αξιωματούχους που επέλεξαν και που ‘αναγκάστηκαν’ να παραιτηθούν ντροπιασμένοι, αφήνοντας πίσω περγαμηνές έργων προς αποφυγή, το Μαρί και τα ανθρώπινα και τα οικονομικά θύματα του…!)
Η κυβέρνηση Αναστασιάδη βρίσκεται στην εξουσία οκτώ μήνες και αποτελείται ουσιαστικά από λιγότερα από 30 άτομα (εννιά υπουργούς, δύο υφυπουργούς, τέσσερις επιτρόπους και μια δράκα δημόσιους αξιωματούχους και συμβούλους) που διόρισε ο Πρόεδρος, το Υπουργικό Συμβούλιο και οι Υπουργοί! Οι εκατοντάδες άλλοι αξιωματούχοι του δημοσίου (μέλη της ΕΔΥ, της ΕΕΥ, Διοικητής ΚΤΚ, μέλη διοικητικών συμβουλίων ημικρατικών, κοκ) είχαν διοριστεί από την Κυβέρνηση Χριστόφια/ΑΚΕΛ. Τώρα, πώς θα εφαρμόσει αυτή η Κυβέρνηση την πολιτική και το πρόγραμμα της, περιτριγυρισμένη απ’ όλους αυτούς, είναι άξιο απορίας –ή μήπως βηξ …ψάλτη!
Προφανώς το ΑΚΕΛ και οι συνοδοιπόροι λαϊκιστές προτιμούν να μην αμείβονται, ανάλογα με τα καθήκοντα, την ευθύνη και τα αναμενόμενα αποτελέσματα τους, όσοι αναλαμβάνουν δημόσια αξιώματα! Ώστε να μην ενδιαφερθούν …ικανά άτομα! Αλλά να ενδιαφερθούν άτομα του επιπέδου πολλών απ’ εκείνους που επέλεξε ο έκπτωτος στη συνείδηση της πλειοψηφίας του λαού τέως πρόεδρος Χριστόφιας με τα γνωστά αποτελέσματα –που άφησαν εποχή και έγραψαν μαύρη ιστορία!
ΕΦΘΑΣΕ Η ΩΡΑ ΝΑ ΛΟΓΙΚΕΥΘΟΥΜΕ! Αν θέλουμε να έχουμε πετυχημένους αξιωματούχους, άτομα ικανά και πρόθυμα να πετύχουν τις αναγκαίες αλλαγές, αν θέλουμε να πάει ο τόπος μπροστά, θα πρέπει να τα αμείβουμε ανάλογα και φυσικά να τα δεσμεύουμε να πετύχουν φιλόδοξα αποτελέσματα! Διαφορετικά, για τις δημόσιες θέσεις θα ενδιαφέρονται άτομα που θα έχουν οποιαδήποτε άλλη επιδίωξη εκτός απ’ εκείνη που αναμένει ο λαός!
Ευρυμαθείς, εμβριθείς επιστήμονες και ‘μελετητές’ διακηρύσσουν ότι η κρίση της Κύπρου είναι η πλέον πολύπλοκη στην ΕΕ! Και όμως, είναι η πιο απλή: Μια διαπλεκόμενη ελίτ πολιτικών/κομματαρχών, τραπεζιτών, επιχειρηματιών, δικηγόρων, λογιστών… κατάφερε να ‘αλώσει’ τους πλείστους θεσμούς, να αποχαυνώσει τη μεγάλη πλειοψηφία του ευκολόπιστου λαού μας και να ‘φθείρει’ ολόκληρο το πολιτικο-οικονομικό σύστημα, αποκομίζοντας οικονομικά και πολιτικά οφέλη, καταστρέφοντας ταυτόχρονα την οικονομία! Μέσα σε πολύ λίγα χρόνια μείωσε δραματικά το βιοτικό επίπεδο της μεγάλης μεσαίας τάξης, εξουθένωσε την εργατική τάξη και τους νέους, υποβιβάζοντας τους σε ανέργους και δημιούργησε ένα πελώριο χάσμα πλούτου ανάμεσα στη ‘διοικούσα’ ελίτ και το λαό και ένα άλλο ανάμεσα στους υπαλλήλους του ΕΔΤ και τους ιδιώτες!
Η αναγκαστική λιτότητα προκαλεί τώρα ύφεση και οδηγεί σε φαύλο κύκλο! Πώς άραγε μπορούμε να βγούμε απ’ αυτόν; Μήπως εφαρμόζοντας το Μνημόνιο με ακόμη περισσότερη αυστηρότητα; Μήπως επιφέροντας μεγαλύτερες κλιμακωτές μειώσεις σε μισθούς, επιδόματα και συντάξεις των υπαλλήλων/συνταξιούχων του ΕΔΤ και κατανέμοντας τα ποσά που θα εξοικονομηθούν στην υλοποίηση μιας ευφάνταστης αναπτυξιακής και εξαγωγικής πολιτικής, που θα βασίζεται στη δημιουργικότητα και καινοτομία των νέων –οπότε περισσότερα χρήματα θα καταλήξουν στην κατανάλωση; Μήπως ανατρέποντας το απαξιωμένο οικονομικό μοντέλο κρατικού σοσιαλισμού στο δημόσιο τομέα και άκρατου καπιταλισμού στον ιδιωτικό που διαδοχικές κυβερνήσεις όλων των αποχρώσεων έθρεψαν οδηγώντας τον τόπο στην καταστροφή και υιοθετώντας το μοντέλο του Κοινωνικού Καπιταλισμού*; Μπορεί η Κύπρος να αποβάλει την πολιτικο-οικονομική σχιζοφρένεια και να καινοτομήσει;
Ιδού η …Κύπρος, ιδού και το …πήδημα!
**Δημοσιεύτηκε στον ΠΟΛΙΤΗ στις 3.11.2013