Του Νίκου Τιμοθέου*
Πρόσφατη μελέτη του αξιόπιστου Κέντρου Οικονομικών Μελετών του Πανεπιστημίου Κύπρου, που υποστηρίζει ότι η ιδιωτικοποίηση θα οδηγήσει σε ψηλότερη παραγωγικότητα, προκάλεσε έντονη συζήτηση.
Η επέτειος του bail-in μας θυμίζει τον πρώτο νόμο της θερμοδυναμικής ή του αεικίνητου: Ενέργεια και, κατά Άινσταϊν, ισοδύναμα, μάζα δεν μπορούν να δημιουργηθούν εκ του μηδενός σε ένα κλειστό σύστημα –όπως είναι ο πλανήτης μας και σε ό,τι αφορά στο ευρώ, εν πολλοίς, η Ευρωζώνη! Οι καταθέσεις σε κυπριακές τράπεζες είχαν πολύ ψηλό ρίσκο: Δεν ήταν δυνατό το ευρώ που καταθέταμε σε κυπριακό τραπεζικό ίδρυμα να αποδίδει 5,5% (έτσι ήταν πριν το bail–in) και το ίδιο ευρώ στις πλείστες χώρες της ΕΕ να αποδίδει 1-1,5% και στην Ελβετία να …πληρώνεις να σου το φυλάξουν (όπως σήμερα στις κυπριακές τράπεζες σε …θυρίδα!).
Αν υφίστατο «λογική ασφάλεια», θα έφερναν όλοι (Ευρωπαίοι και μη) όλα τα ευρώ τους στις κυπριακές τράπεζες και θα έβγαζαν μεγάλο …κέρδος! Φυσικά δεν τα έφεραν εκτός από κάποιους σπεκουλαδόρους ξένους -που πιθανόν να μην μπορούσαν να τα πάρουν …αλλού και όταν η φούσκα έσπασε έχασαν μεγάλο μέρος! Βλέπετε δεν μας άρεσε η «διόρθωση» (μέσω κουρέματος) 9,9% και 6,9% (που ήταν παράνομο αλλά ευκολοχόνευτο, αφού ισοδυναμούσε με απώλεια τόκων 12-18 μηνών) και προτιμήσαμε «καταστροφικό» κούρεμα!
ΑΡΓΑ Ή ΓΡΗΓΟΡΑ ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΥΤΟ-ΔΙΟΡΘΩΝΕΤΑΙ! [Οι φυσικοί και οι ηλεκτρολόγοι/ηλεκτρονικοί μηχανικοί, εξ υμών, γνωρίζουν ότι η διόρθωση (μιας θετικής ανατροφοδότησης) συνήθως καταλήγει σε φωτιά και καπνό: κάποιο μέρος του συστήματος ή/και όλο το σύστημα απλά καταστρέφεται! Αν είμαστε τυχεροί καίγεται ΜΟΝΟ μια «ασφάλεια»! Σύγχρονα ΚΑΛΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΕΝΑ συστήματα/συσκευές αυτό-προστατεύονται! Τα δικά μας συστήματα και ιδιαίτερα το τραπεζικό και το δημοσιονομικό προφανώς δεν ήταν/είναι …καλοσχεδιασμένα!]
Ο,ΤΙ ΣΥΝΕΒΗ ΣΤΟ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΘΑ ΓΙΝΕΙ ΚΑΙ ΣΤΑ ΕΡΓΑΣΙΑΚΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ! Το ΠΟΤΕ είναι ζήτημα χρόνου και συνθηκών! Το παράξενο είναι ότι το χάσμα μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα άντεξε τόσο πολύ –και δυστυχώς ακόμη…διευρύνεται! Το κυπριακό κατεστημένο (πολιτικάντηδες/κομισάριοι και συνδικαλιστές –συχνά, ταυτόχρονα, κομισάριοι) συμπαρομαρτούντων ευνοϊκών εξωτερικών συγκυριών κατάφερε να διευρύνει το χάσμα μισθών και ωφελημάτων μεταξύ του ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΥ τομέα της κυπριακής οικονομίας (που είναι κυρίως ο ιδιωτικός) και του ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΟΥ (που είναι εν πολλοίς ο δημόσιος) να μεγαλώνει και να είναι το αντίστροφο απ’ ό,τι σε πλείστες χώρες του κόσμου!
Όπως ήταν επόμενο και αναμενόμενο, κάποια στιγμή θα επερχόταν η ΔΙΟΡΘΩΣΗ, όπως έγινε με το ΧΑΚ στο τέλος της προηγούμενης χιλιετίας και με το χρηματοοικονομικό πέρσι (και …συνεχίζεται)! Και στα εργασιακά ήδη επισυμβαίνει διόρθωση – άλλοτε ομαλά, άλλοτε βίαια! Όλες οι διακρίσεις θα διορθωθούν! Και η έλλειψη αξιοκρατίας, που οδηγεί σε κατηφορική ισοπέδωση! Και η διαφορά μισθολογίου και παρεμφερών! Και η μονιμότητα -αν υφίσταται, αφού οι κανονισμοί κάποιων (ημι)κρατικών προβλέπουν «πλεονασμό» –άσχετα αν ουδέποτε δοκιμάστηκε στο Δικαστήριο!
Υπάλληλοι και συνταξιούχοι (δημόσιου και ιδιωτικού τομέα) θα έπρεπε να είναι «ευτυχείς» που η διόρθωση του τραπεζικού έγινε με bail-in και όχι με bail-out! Φανταστείτε πόσο θα μειώνονταν -επ’ άπειρον(;)- μισθοί και συντάξεις αν αντί 10 δις ευρώ ο φορολογούμενος φορτωνόταν 23 δις συν τόκους δεκαετιών! Συμπέρασμα: οι υπάλληλοι των (Ημι)κρατικών (και της Δημόσιας Υπηρεσίας) πρέπει να απαιτούν «λογικές» διασφαλίσεις και όχι διασφαλίσεις που προκαλούν τους συμπολίτες τους -είτε είναι οι φορολογούμενοι είτε οι πελάτες που (θα) έχουν επιλογή! Και πρέπει να θυμούνται ότι κάθε φορά που ζητούν κάτι (που στα μάτια της ευρύτερης κοινωνίας κρίνεται) παράλογο, η εικόνα του οργανισμού/υπηρεσίας τους πλήττεται και άρα και η ανταγωνιστική του/της θέση!
Οι υπάλληλοι θα έπρεπε να αγωνιστούν ώστε να αναζητηθούν καλές Ευρωπαϊκές ομοειδείς επιχειρήσεις ως στρατηγικοί επενδυτές/διαχειριστές και τότε και μόνον τότε θα ενδιαφερθούν τέτοιοι, αν το προσωπικό (και, το αναγκαίο κακό, οι συντεχνίες του) επιδείξουν ωριμότητα και διάθεση για δραστικές βελτιώσεις! Παράλληλα, θα έπρεπε να απαιτούν τη συμμετοχή τους στο κεφάλαιο των οργανισμών τους, σε ΑΤΟΜΙΚΟ επίπεδο με «ΠΡΟΝΟΜΙΟΥΧΕΣ» μετοχές –που θα διασφαλίζουν «συμμετοχή» σε σημαντικές αποφάσεις! Και μακριά τα χρήματα των ταμείων συντάξεως από ιδιωτικοποιημένους οργανισμούς -πέρα από 5-10%!
Άλλως θα αναζητείται, εκ των υστέρων, το λάθος και οι αποδιοπομπαίοι τράγοι, όπως γίνεται τώρα για το bail-in!
- ΣΕ ΓΕΝΙΚΟΤΕΡΟ ΕΠΙΠΕΔΟ, ΤΙ ΠΕΤΥΧΕ Η ΚΡΙΣΗ;
ΕΞΑΦΑΝΙΣΕ ΣΧΕΔΟΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΤΙΚΑ ΤΟΥΣ ΜΙΚΡΟΜΕΤΟΧΟΥΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟΡΙΣΕ ΤΗΝ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ ΤΟΥ ΠΛΟΥΤΟΥ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΣΕ ΕΛΑΧΙΣΤΟΥΣ –ΚΥΡΙΩΣ ΞΕΝΟΥΣ!
- Και στην ιδιοκτησία των Τραπεζών και των ΣΠΙ και των καταχρεωμένων επιχειρήσεων και της ακίνητης περιουσίας, αφού μεγάλο μέρος είναι υποθηκευμένο και (έμμεσα ή μήπως άμεσα;) ανήκει σε τράπεζες και άρα στους μεγαλομετόχους τους (Ρώσους, Αμερικάνους, Ευρωπαίους…) ή/και σε ΣΠΙ και άρα στο δημόσιο!
- Η κομμουνιστική διακυβέρνηση μαζί με τους άπληστους τραπεζίτες πέτυχαν το ακατόρθωτο, σε καιρό …ειρήνης και «…δημοκρατίας»: να αποξενώσουν τον «αφελή, ευκολόπιστο» λαό (που τους ψήφισε στις εκλογές και στις ετήσιες γενικές συνελεύσεις των τραπεζών) από το λίγο πλούτο του και να τον καταστήσουν «οικονομικά υπόδουλο» σε ΛΙΓΟΥΣ ξένους και στο «ΑΣΩΤΟ/ΣΠΑΤΑΛΟ» δημόσιο! Παρέλαβαν «ΜΙΚΤΟ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΤΙΚΟ » σύστημα και παρέδωσαν «ΑΚΡΑΤΟ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟ» ΑΝΤΙ …»ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ*» καπιταλισμό!
- Το ερώτημα παραμένει: Μάθαμε το μάθημα μας; Ή επαναλαμβάνουμε τα ίδια λάθη; Δυστυχώς, δεν χωρεί πολλή αισιοδοξία! Σ’ αυτόν τον τόπο δεν μαθαίνουμε να επιλέγουμε την πρόληψη αντί της εντατικής θεραπείας, όταν έχουμε πια αρρωστήσει βαριά! Είμαστε «προοδευτικοί» σε όλα τα «κακά» -που αντιγράφουμε τάχιστα και σιωπηλά! Και συντηρητικοί σε όλα τα «καλά» -στα οποία αντιστεκόμαστε θορυβωδώς!
- Για πόσο ακόμη;
Σημ. Οι απόψεις του γράφοντος υπέρ της ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΩΝ (ΗΜΙ)ΚΡΑΤΙΚΩΝ είναι γνωστές. Προσπαθήσαμε να τις ενσωματώσουμε σε νομοσχέδιο που ετοιμάσαμε στις αρχές της νέας χιλιετίας για την ιδιωτικοποίηση της cyta -που φυσικά απορρίφθηκε! Tις έχει παρουσιάσει σε άρθρα του, που βρίσκονται στον παρόντα ιστότοπο, εδώ και καιρό.
*Δημοσιεύτηκε στον ΠΟΛΙΤΗ στις 13.4.2013